Wordt snus het nieuwe roken onder de Nederlandse jeugd?
*Do you want to read this blog in English? Now it is possible and very easy! On the top right of the website, you will see a small sign that says “Dutch”. Just click on it and switch from Dutch to English. Disclaimer: Please note that this blog is automatically translated.*
Vind je roken ook zo ouderwets? Vind je het vies? Ben je bang voor je gezondheid? Probeer een keer snus! Op steeds meer plekken in Nederland wordt het gebruik van snus duidelijk zichtbaar en problematisch. Gedacht wordt namelijk dat snus niet ongezond is omdat er geen verbranding plaatsvindt. Snus wordt ook wel zuigtabak genoemd omdat het onder de bovenlip tegen het tandvlees wordt gedrukt. Je krijgt zo nicotine binnen zonder te roken. Het zit vaak in een hip doosje. En snus smaakt ‘lekker’ omdat er door de fijngemalen tabak geur- en smaakstoffen zijn verwerkt. In Zweden wordt snus op grote schaal gebruikt en Zweden is ook het enige land binnen de Europese Unie waar snus niet verboden is. Het gebruik van snus verspreidt zich echter ook steeds meer naar landen binnen en buiten Europa en zo ook naar Nederland. In recent Fins onderzoek onder mannen tussen 18 en 29 jaar is gekeken naar voorspellende factoren die het snusgebruik beïnvloeden (1).
Uit dat onderzoek blijkt dat er significante verschillen zijn tussen dagelijkse snus gebruikers en incidentele gebruikers, met name wat betreft de leeftijd waarop er voor het eerst snus wordt gebruikt (mediaan is respectievelijk 16 jaar versus 17 jaar). Dit geldt ook voor de hoeveelheid snus die wordt gebruikt (gemiddeld 10 porties per dag versus 3), de dagelijkse duur van het gebruik (gemiddeld 372 minuten per dag versus 139)en de totale periode van het snusgebruik (gemiddeld 3 jaar versus 2 jaar) . Hoe jonger de persoon is bij het eerste gebruik van snus, des te groter de kans dat hij dagelijks gaat gebruiken, in flinke hoeveelheden (porties per dag), dat de duur van het gebruik van een portie aanzienlijk toeneemt en dat het ook veel langer in de tijd wordt gebruikt. Resultaten die we kennen uit onnoemelijk veel onderzoek dat is gedaan naar het gebruik van sigaretten. Herhaalt de geschiedenis zich?
We weten nog niet in hoeverre de onderzoeksresultaten generaliseerbaar zijn naar de Nederlandse praktijk. Toch lijkt het niet onverstandig om alvast voor te sorteren op een campagne onder jongeren die wijst op de gevaren van snus. Dat het gebruik van snus een verhoogd risico geeft op het starten met roken, heeft onderzoek al aangetoond (2,3). Ook is uit onderzoek bekend dat het gebruik van snus gezondheidsproblemen oplevert (4, 5,6). Nu uit onderzoek ook bekend is dat met name de leeftijd waarop er voor het eerst gebruikt wordt een belangrijke voorspellende factor voor later dagelijks gebruik is, weten we dus ook dat we zo’n campagne vooral moeten richten op jongeren in de middelbare schoolleeftijd. Omdat in het Finse onderzoek ook enige aanwijzing werd gevonden dat een lager opleidingsniveau van invloed is, lijkt het verstandig om in eerste instantie in te zetten op een campagne op scholen, startende in de brugklas op praktijkscholen, kaderonderwijs en binnen de theoretische leerweg. Laten we de geschiedenis de kans ontnemen om zich te herhalen!
Deze blog werd geschreven door Patrick Spee voor de cursus Recente Ontwikkelingen in Risicogedrag, master PWO, 2022.
Referenties
- Danielsson M, Tanner T, Patinen P, et al. (2021). Prevalence, duration of exposure and predicting factors for snus use among young Finnish men: a cross-sectional study BMJ Open.
- Grøtvedt, L., Forsén, L., Ariansen, I. et al. (2019). Impact of snus use in teenage boys on tobacco use in young adulthood; a cohort from the HUNT Study Norway. BMC Public Health 19, 1265.
- Danielsson, M., Lammi, A., Siitonen, S. et al. (2019). Alarming development of dual snus and cigarette usage among young Finnish males. BMC Public Health 19, 1249.
- Yuan, S., Titova, O.E., Damrauer, S.M. et al. (2022). Swedish snuff (snus) dipping, cigarette smoking, and risk of peripheral artery disease: a prospective cohort study. Sci Rep 12, 12139.
- Antoniewicz L, Kabele M, Nilsson U, Pourazar J, Rankin G, Bosson JA, et al. (2022) Chronic snus use in healthy males alters endothelial function and increases arterial stiffness. PLoS ONE 17(6): e0268746.
- Alizadehgharib, S, Lehrkinder, A, Alshabeeb, A, Östberg, A-K, Lingström, P. (2022). The effect of a non-tobacco-based nicotine pouch on mucosal lesions caused by Swedish smokeless tobacco (snus). Eur J Oral Sci. 2022; 130:e12885.
Dankjewel voor deze blog. Is er al ergens zo’n campagne in de maak, die professionals (zoals ik) uit kunnen rollen?
Dank voor de reactie, Lieke. Op het moment staat snus voor zover wij weten op de radar van veel preventieafdelingen en de GGD’s, echter zijn er nog geen concrete campagnes ontwikkeld. Wel hebben preventiewerkers hier oog voor hebben in hun voorlichtingen en gesprekken met jongeren. Vriendelijke groet, RAD-blog.
Dankjewel, dat is bij mij bekend (ik werk veel met preventiewerkers samen en werk zelf bij de GGD :-)). Mij is echter nog steeds niet duidelijk of er nu wel of geen campagne gaat komen. Pakt iemand dit op? Zo ja, wie? Ik vind het namelijk een goed idee, en zou het jammer vinden als er uiteindelijk niets mee wordt gedaan (omdat niemand het initiatief hiertoe neemt).
Nogmaals dank voor de reactie, Lieke! Bij ons is het niet bekend of er een campagne komt in de (nabije) toekomst. Vriendelijke groet, RAD-blog.
Bedankt voor het delen van dit interessante artikel! Het is zorgwekkend dat het gebruik van snus zich steeds meer verspreidt en de mogelijke gezondheidsrisico’s niet altijd bekend zijn. De invloed van geur en smaakstoffen op het gebruik van snus is een belangrijke factor die in de campagne voor jongeren moet worden meegenomen. Het is goed dat er nu onderzoek wordt gedaan naar het gebruik van snus en de mogelijke effecten ervan, zodat we preventieve maatregelen kunnen nemen om te voorkomen dat snus het nieuwe roken wordt onder de Nederlandse jeugd.
Beste Jorg, dank voor de reactie! Goed om te horen dat u onze blog interessant vind. Er is inderdaad genoeg werk aan de winkel! Vriendelijke groet, RAD-blog.