De afgelopen weken had ik vakantie, en stond ik mezelf toe om eens wat anders te lezen dan wetenschappelijke artikelen. Ik bladerde de Viva door en zag een artikel met de titel ‘Even slikken?’. Het ging over ecstasy (XTC) gebruik in Nederland. Mijn aandacht werd meteen getrokken, want ik ben samen met collega’s een drietal artikelen aan het schrijven over ecstasygebruik.

In de Viva begint het artikel met een vreselijk verhaal over een meisje van 21 jaar dat overleden is na het gebruik van ecstasy. Zij is niet de enige. Er overlijden gemiddeld 8 mensen per jaar door ecstasy¹. In het verhaal in de Viva is het meisje overleden door oververhitting. Ecstasy heeft als werkzame stof MDMA en deze stof blokkeert het systeem in de hersenen wat stofjes zoals serotonine en dopamine wegvangt. De hoge concentratie van deze stoffen die daardoor in het brein ontstaat zorgt er weer voor dat de concentratie oxytocine (knuffelhormoon) in het bloed ontzettend snel stijgt. Deze veranderingen zorgen ervoor dat je blijdschap en empathie voelt. Ecstasy wordt daarom ook wel eens een ‘love pil’ genoemd. Echter, een ander gevolg is dat je hartslag en bloeddruk omhoog gaan en dat je lichaamstemperatuur met 1 graad (of meer) stijgt, wat soms resulteert in oververhitting. Na 4 tot 6 uur neemt het effect weer af. Maar let op, de stof is dan nog niet uitgewerkt. Je mag bijvoorbeeld minstens 16 uur geen autorijden na het slikken van een ecstasy pil. Meer ‘wist-je-datjes’ over ecstasy gebruik staan in het kader hieronder.

Van de Nederlandse jongeren tussen de 15 en 34 jaar gebruikte 6,6% ecstasy in het afgelopen jaar. Dat is het hoogste percentage in Europa. Het Europese gemiddelde is 1,8% ⁶. In onze eigen studie had bijna 10% van de 18 tot 45 jarigen ooit een keer ecstasy gebruikt, en de helft van deze mensen had in het afgelopen jaar gebruikt. Wat zijn de oorzaken van individuele verschillen in ecstasy gebruik? Waarom probeert de ene persoon het wel en de andere niet? Uit onze studie blijkt dat erfelijke aanleg hier een grote rol bij speelt (erfelijkheid is 74%)⁷. Daarnaast spelen ook unieke omgevingsinvloeden zoals gebruikende vrienden of het bezoeken van dancefeesten een rol (26%).

We zijn ook nog met 2 andere artikelen bezig over ecstasy gebruik. Daar gaan we in op karakteristieken van ecstasy gebruik: wonen ecstasy gebruikers bijvoorbeeld vaker in de stad dan op het platteland? Of is de persoonlijkheid van ecstasy gebruikers anders dan die van niet-gebruikers? Ook zijn we benieuwd naar de samenhang met andere middelen. Zijn ecstasy-gebruikers ook vaker rokers, zware drinkers of gebruikers van andere drugs dan niet-ecstasy-gebruikers? In een volgende blog dus meer over deze ‘love pillen’, of blijft het ondanks deze mooie naam toch een (letterlijk en figuurlijk) bittere pil?

Deze blog is geschreven door Prof. dr. Jacqueline Vink (Radboud Universiteit) voor RAD-blog, het blog over roken, alcohol & drugs.

Ben je op zoek naar meer info over ecstasy gebruik, kijk dan op de website van Jellinek⁸ of de factsheet van het Trimbos⁹.

Referenties / bronnen

1 Gemiddeld bijna 8 doden per jaar door XTC. RTL nieuws. 15 juni 2017.   https://www.rtlnieuws.nl/gezondheid/gemiddeld-bijna-acht-doden-per-jaar-door-xtc

2 XTC handel maakt ongrijpbare Brabantse misdaadfamilies tot wereldspelers. NOS. 13 april 2017. http://nos.nl/artikel/2168058-xtc-handel-maakt-ongrijpbare-brabantse-misdaadfamilies-tot-wereldspelers.html

3 Bestaat er een veilige dosis XTC? Jellinek. https://www.jellinek.nl/vraag-antwoord/bestaat-er-een-veilige-dosis-xtc/

4 Zo lang mag je niet autorijden na drugsgebruik. NOS. 1 juli 2017. http://nos.nl/op3/artikel/2180870-zo-lang-mag-je-niet-autorijden-na-drugsgebruik.html

5 Kun je de XTC-dip voorkomen? Drugs en uitgaan. http://www.drugsenuitgaan.nl/hulp-en-advies/veel-gestelde-vragen/uitgebreid/?vraag=6

6 Nederlandse jongeren bovenaan Europese XTC lijst. NOS. 7 juni 2017. http://nos.nl/artikel/2176930-nederlandse-jongeren-bovenaan-europese-xtc-lijst.html

7 Verweij KJH, Treur JL, Vreeker A, Brunt TM, Willemsen G, Boomsma DI, Vink JM. Heritability of lifetime ecstasy use. Drug and Alcohol Dependence 178: 66-69 (2017). https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28641132

8 XTC / MDMA. Jellinek. https://www.jellinek.nl/informatie-over-alcohol-drugs/xtc-mdma/

9 Feiten en Fabels over ecstasy gebruik. Trimbos Instituut. Juli 2016. https://assets.trimbos.nl/docs/c8ac579a-7c2f-4dd7-af68-ff2c6d4905ec.pdf

---

Ecstasy – a bitter pill?

*Disclaimer: Please note that parts of this blog have been automatically translated.*

The past few weeks I was on vacation, and allowed myself to read something other than scientific articles. I was flipping through the Viva and saw an article titled “Even swallow?”. It was about ecstasy (XTC) use in the Netherlands. My attention was immediately drawn, because I am writing three articles with colleagues about ecstasy use.

In the Viva, the article begins with a terrible story about a 21-year-old girl who died after using ecstasy. She is not the only one. An average of 8 people a year die from ecstasy¹. In the story in the Viva, the girl died from overheating. Ecstasy has MDMA as its active ingredient, and this substance blocks the system in the brain which traps substances such as serotonin and dopamine. The resulting high concentration of these substances in the brain in turn causes the concentration of oxytocin (cuddle hormone) in the blood to rise incredibly fast. These changes cause you to feel joy and empathy. Ecstasy is therefore sometimes called a “love pill”. However, another consequence is that your heart rate and blood pressure go up and your body temperature rises by 1 degree (or more), sometimes resulting in overheating. After 4 to 6 hours, the effect subsides again. But beware, the substance has not worn off by then. For example, you should not drive for at least 16 hours after taking an ecstasy pill. More “know-it-alls” about ecstasy use are in the box above, in the Dutch section (only available in Dutch).

In the Viva, the article begins with a terrible story about a 21-year-old girl who died after using ecstasy. She is not the only one. An average of 8 people a year die from ecstasy¹. In the story in the Viva, the girl died from overheating. Ecstasy has MDMA as its active ingredient, and this substance blocks the system in the brain which traps substances such as serotonin and dopamine. The resulting high concentration of these substances in the brain in turn causes the concentration of oxytocin (cuddle hormone) in the blood to rise incredibly fast. These changes cause you to feel joy and empathy. Ecstasy is therefore sometimes called a “love pill”. However, another consequence is that your heart rate and blood pressure go up and your body temperature rises by 1 degree (or more), sometimes resulting in overheating. After 4 to 6 hours, the effect subsides again. But beware, the substance has not worn off by then. For example, you should not drive for at least 16 hours after taking an ecstasy pill.

Of Dutch young people between the ages of 15 and 34, 6.6% used ecstasy in the past year. This is the highest percentage in Europe. The European average is 1.8%⁶. In our own study, almost 10% of those between 18 to 45 year old had used ecstasy once, and half of these people had used in the past year. What are the causes of individual differences in ecstasy use? Why does one person try it and not another? Our study shows that hereditary predisposition plays a major role in this (heritability is 74%)⁷. In addition, unique environmental influences such as using friends or attending dance parties also play a role (26%).

This blog was written by Prof. Dr. Jacqueline Vink (Radboud University) for RAD-blog, the blog on smoking, alcohol & drugs.

If you are looking for more info on ecstasy use, check out the Jellinek⁸ website or the Trimbos⁹ fact sheet.