Biertjes na de wedstrijd om de overwinning te vieren of om het verlies te verdrinken. Wat doet alcohol met je lichaam na een sportieve inspanning? En hoe hangt alcoholconsumptie samen met ons beweeggedrag?

Alcohol vertraagt het herstel van je spieren na een wedstrijd of een training. Tijdens het sporten raakt je vochtbalans verstoord door zweten, neemt je energievoorraad af doordat je spieren energie verbranden en ontstaan er kleine scheurtjes in je spiervezels wat we voelen als spierpijn¹. Naast rust is voeding belangrijk voor een optimaal herstel na een sportieve inspanning. Hoeveel en wat je precies moet eten en drinken hangt af van de sport die je beoefent en hoelang de inspanning duurt. Helaas is gezonde voeding na de wedstrijd vaak van lagere prioriteit dan een biertje drinken met je teamgenoten.

Als we kijken naar de manier waarop onze gedragingen met elkaar samenhangen, dan is de combinatie tussen alcoholconsumptie en sporten opmerkelijk. Doorgaans zien we dat een gezonde gedraging (wandelen) sterk samenhangt met andere gezonde gedragingen (groente- en fruitconsumptie). Ook ongezonde gedragingen (tv-kijken en vet eten) hangen sterk met elkaar samen². Bij de combinatie alcohol en sport gaat deze clustering van gedrag niet op. Een ongezonde gedraging (alcoholconsumptie) hangt samen met een gezonde gedraging (bewegen). Een tijd lang werd gedacht dat mensen met een gemiddelde alcoholconsumptie (4 tot 14 glazen per week) gezonder waren dan hun niet-drinkende leeftijdsgenoten, doordat hun sterftecijfer lager was³. Later bleek dat deze relatie verklaard werd doordat gemiddelde drinkers actiever zijn en gezonder eten dan niet-drinkers.

De opmerkelijke samenhang tussen sport en alcoholconsumptie wordt volgens onderzoekers ondersteund door de overtuiging dat hard werken beloond mag worden en dat overwinningen gevierd moeten worden³. Trouwe supporters sluiten graag aan bij het vieren van een overwinning, zij beginnen vaak al voor de derde helft met hun eerste alcoholische versnaperingen. Klinkt als een gezellige bedoening, maar soms wordt vergeten dat men nog met de auto terug naar huis moet… Alcoholconsumptie op de sportclub kan dan ook leiden tot gevaarlijke situaties in het verkeer. Het terugdringen of de preventie van alcoholgebruik op sportlocaties is slechts onderwerp van een handjevol wetenschappelijke studies^4,5. Aanbevelingen vanuit deze studies zijn: ontwikkel, evalueer en handhaaf alcoholbeleid op de sportclub, biedt alternatieven, zowel voor het drinken van alcohol als voor inkomsten voor de clubkas en neem de tijd voor de invoering van alcoholpreventie.

Vorig jaar is alcoholpreventie op sportlocaties opgenomen in het Nationaal Preventieakkoord, onder het thema ‘gezonde sportomgeving’⁶. Deelnemende partijen spreken hierin de ambitie uit dat in 2040 minimaal 80% van de sportverenigingen met een eigen accommodatie een gezonde sportomgeving bieden. Sportkantines worden de komende jaren gestimuleerd om expliciet alcoholbeleid te formuleren. Zo is het niet langer de bedoeling dat amateursportclubs contracten afsluiten met drankfabrikanten voor alcoholreclame langs de lijn en betekent dit het einde van de happy hours en meters bier in de kantine. Misschien moeten we alvast gaan nadenken over hoe we over een paar jaar onze sportieve overwinningen op een andere manier kunnen gaan vieren…

Deze blog werd geschreven door Pauline Geuijen (Radboudumc) voor RAD-blog, het blog over roken, alcohol, drugs en dieet.

Referenties
1. Barnes, J. (2014) Alcohol: impact on sports performance and recovery in male athletes. Sports medicine, 44(7):909-19. doi: 10.1007/s40279-014-0192-8.
2. Niedermeier, M., Frühaf, A., Kopp-Wilfing, P., Rumpold, G., & Kopp, M. (2018). Alcohol consumption and physical activity in Austrian college students – a cross-sectional study. Substance use & misuse, 53(10):1581-90. doi: 10.1080/10826084.2017.1416406.
3. Leasure, J., Neighbors, C., Henderson, C., & Young, C. (2015) Exercise and alcohol consumption: what we know, what we need to know, and why it is important. Frontiers in Psychiatry 6:156. doi: 10.3389/fpsyt.2015.00156.
4. Kingsland, M., Wiggers, J., Vashum, K., Hodder, R., & Wolfenden, L. (2016). Interventions in sports settings to reduce risky alcohol consumption and alcohol-related harm: a systematic review. Systematic Reviews, 5:12. doi: 10.1186/s13643-016-0183-y.
5. Kolar, C., von Treuer, K. (2015). Alcohol misuse interventions in the workplace: a systematic review of workplace and sports management alcohol interventions. International Journal of Mental Health and Addiction 13(5). doi: 10.1007/s11469-015-9558-x
6. Rijksoverheid (2018) Maatregelen in het Nationaal Preventieakkoord. Geraadpleegd van https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/gezondheid-en-preventie/nationaal-preventieakkoord