*Do you want to read this blog in English? Now it is possible and very easy! On the top right of the website, you will see a small sign that says “Dutch”. Just click on it and switch from Dutch to English. Disclaimer: Please note that this blog is automatically translated.*

Klimaatverandering wordt steeds vaker gezien als de grootste bedreiging van de 21^e eeuw¹. Niet alleen de gezondheid van de planeet staat op het spel, maar ook die van haar bewoners. De opwarming van de aarde heeft desastreuse gevolgen voor onze basisbehoeften (zoals een verminderde kwaliteit van lucht, water en eten)² en ons mentaal welzijn (waaronder een toename van angst, verdriet en woede rondom het klimaat)³. Aanpassingen om verdere klimaatopwarming tegen te gaan zijn onvermijdelijk, welke met name impact zullen gaan hebben op volgende generaties. Voor ouders ligt er daarom een steeds belangrijkere rol in zowel het stimuleren van duurzame gedragingen om de ernst van klimaatverandering te beperken, als het voorbereiden van hun kinderen op de gevolgen die klimaatverandering met zich mee zal brengen.⁴ Er zijn echter nog weinig interventieprogramma’s voorhanden die ouders in deze nieuwe opvoedtaak kunnen ondersteunen⁴, waardoor ouders deze grotendeels op eigen kracht moeten invullen.

Een type interventie die zou kunnen inhaken op (de gevolgen van) klimaatverandering en ouders handvatten kan bieden voor het stimuleren van duurzaam gedrag, zijn interventies die inzetten op een gezonde eetopvoeding. Hoeveel en wat we eten en hoe dit voedsel wordt geproduceerd heeft een grote impact op het milieu^5,6, waardoor individuele voedselkeuzes een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het behalen van de klimaatdoelen.⁷ Recente onderzoeken identificeerden het geven van borstvoeding en het eten van minder onbewerkte en meer plantaardige voeding als belangrijke eetgewoonten voor zowel de gezondheid van het kind als dat van de planeet.^8,9 Een win-win situatie dus. Hoewel er naar dit onderwerp nog weinig onderzoek is gedaan, zijn er aanwijzingen dat ouders bereid zijn om hun eigen eetgedrag en -opvoeding uit duurzaamheidsoverwegingen te veranderen. Zo zeggen (aanstaande) Nederlandse moeders meer groenten en minder suiker te consumeren¹⁰, wat het voedselaanbod voor hun kinderen ook gunstig kan beïnvloeden. Wellicht speelt de huidige COVID-19 pandemie ook een rol in de motivatie van ouders om hun eetopvoeding aan te passen. Franse ouders rapporteerden namelijk een stijging in het aantal gezonde en duurzame producten dat zij kochten tijdens de lockdown in vergelijking met de periode daarvoor.¹¹ Kinderen lijken daarnaast al vanaf jonge leeftijd geïnteresseerd in het welzijn van de planeet¹² en ouders kunnen hier op inhaken door milieubewuste en gezonde eetgewoonten te stimuleren, zoals kweken van groenten.⁴

Concluderend lijken er kansen te liggen voor het integreren van duurzaamheid in interventies gericht op de eetopvoeding om zowel de gezondheid van kinderen als die van de planeet te bevorderen. Meer onderzoek naar de visie van ouders op (de gevolgen van) klimaatverandering en de manier waarop zij hun opvoeding hierop (willen) aanpassen is cruciaal om zulke interventies vorm te geven en kansrijk te maken.⁴ Daarnaast is er nog weinig onderzoek gedaan naar de mentale en emotionele gevolgen van klimaatverandering op ouders zelf, hoewel hun toenemende zorgen mogelijk worden gereflecteerd in de stijging van het aantal oudersupportgroepen zoals Climate Mama. ⁴ De mate waarin ouders responsief kunnen inspelen op de behoeften van hun kinderen (als gevolg van de klimaatproblematiek) is grotendeels afhankelijk van hun eigen vermogen om met de situatie om te gaan.¹³ Interventies die willen gaan inzetten op klimaatopvoeding doen er daarom goed aan om ook aandacht te besteden aan het welzijn van ouders zelf (zie ook de eerdere RAD-blog die ik schreef over dit thema).

Deze blog werd geschreven door Levie Karssen (Radboud Universiteit) voor RAD-blog, het blog over roken, alcohol, drugs en dieet.

Referenties

1. Costello, A., Abbas, M., Bail, S., Ball, S., Belamy, R., Fitel, S., & Patterson, C. (2009). Managing the health effects of climate change. The Lancet, 373, 1693–1708. doi: 10.1016/S0140-6736(09)60935-1
2. Watts, N., Adger, W. N., Agnolucci, P., Blackstock, J., Byass, P., Cai,W., … Costello, A. (2015). Health and climate change: Policy responses to protect public health. Lancet, 386, 1861–1914. doi: 10.1016/S0140-6736(15)60854-6
3. Strife, S. J. (2012). Children’s environmental concerns: Expressing ecophobia. Journal of Environmental Education, 43, 37–54. doi:10.1080/00958964.2011.602131
4. Sanson, A. V., Burke, S. E., & Van Hoorn, J. (2018). Climate change: Implications for parents and parenting. Parenting, 18(3), 200-217. doi: 10.1080/15295192.2018.1465307
5. Aleksandrowicz, L., Green, R., Joy, E. J., Smith, P., & Haines, A. (2016). The impacts of dietary change on greenhouse gas emissions, land use, water use, and health: A systematic review. PloS One, 11(11), e0165797. doi: 10.1371/journal.pone.0165797
6. Springmann, M., Godfray, H. C. J., Rayner, M., & Scarborough, P. (2016). Analysis and valuation of the health and climate change cobenefits of dietary change. Proceedings of the National Academy of Sciences, 113(15), 4146-4151. doi: 10.1073/pnas.1523119113
7. Lindgren, E., Harris, F., Dangour, A. D., Gasparatos, A., Hiramatsu, M., Javadi, F., … & Haines, A. (2018). Sustainable food systems: A health perspective. Sustainability Science, 13(6), 1505-1517. doi: 10.1007/s11625-018-0586-x
8. Laws, R., Adam, M., Esdaile, E., Love, P., & Campbell, K. J. (2022). What works to improve nutrition and food sustainability across the first 2000 days of life: A rapid review. Nutrients, 14(4), 731. doi: 10.3390/nu14040731
9. Willett, W., Rockström, J., Loken, B., Springmann, M., Lang, T., Vermeulen, S., … & Murray, C. J. (2019). Food in the Anthropocene: The EAT–Lancet Commission on healthy diets from sustainable food systems. The Lancet, 393(10170), 447-492. doi: 10.1016/S0140-6736(18)31788-4
10. Sanoma (2019). Duurzaamheid: First Time Mums onderzoek. Verkregen van https://bin.snmmd.nl/m/i3cyl0zuu5yv.pdf/infographic_duurzaamheidftm.pdf
11. Philippe, K., Chabanet, C., Issanchou, S., & Monnery-Patris, S. (2021). Child eating behaviors, parental feeding practices and food shopping motivations during the COVID-19 lockdown in France: (How) did they change? Appetite, 161, 105132. doi: 10.1016/j.appet.2021.105132
12. Engdahl, I. (2015). Early childhood education for sustainability: The OMEP world project. International Journal of Early Childhood, 47, 347–366. doi: 10.1007/s13158-015-0149-6
13. Ronan, K., & Johnson, D. M. (2005). Promoting community resilience in disasters. The role for schools, youth and families. New York, NY: Springer.