Do you want to read this blog in English? Now it is possible and very easy! On the top right of the website, you will see a small sign that says “Dutch”. Just click on it and switch from Dutch to English. Disclaimer: Please note that this blog is automatically translated.

Positieve psychologie is een tak van de psychologie die zich richt op het bestuderen van positieve ervaringen, eigenschappen en capaciteiten van mensen. Het doel van positieve psychologie is het bevorderen van een zinvol en bevredigend leven door het vaststellen van de sterke punten en vaardigheden van mensen. Positieve gezondheid is een bredere stroming die zich onder andere baseert op deze positieve psychologie en gaat uit van een brede definitie van gezondheid, waarbij een gezond en zinvol leven nagestreefd wordt. Dit in tegenstelling tot de huidige focus binnen de gezondheidszorg op het behandelen van ziekte. Zowel de positieve psychologie als positieve gezondheid hebben een zogenaamd “systemisch” perspectief, waarbij de mens wordt gezien in de context van sociaal-maatschappelijke relaties, zoals met familie, relaties met zorgverleners, contacten rondom werk ect.. De positieve gezondheidsbenadering gaat ervan uit dat iedereen in het systeem, zoals het individu zelf, zorgmedewerkers, betrokken (zorg) instanties, werkgevers en gemeenten bijdragen aan het bevorderen van gezondheid en niet afwachten totdat ziekte zich (opnieuw) ontwikkelt. Iedereen heeft hierin zijn of haar eigen verantwoordelijkheid. Men ondersteunt gezondheid als gemeenschap. Het benaderen van gezondheid vanuit de positieve psychologie en positieve gezondheid kan bijdragen aan een gezonde leefstijl (bijv. rondom voeding, middelengebruik, beweging, slaap en ontspanning), wat er voor zorgt dat we ons beter voelen en gezonder zijn. Investeringen die uitgaan van dit perspectief zijn kosten effectief gebleken omdat ziekte hiermee voorkomen kan worden.

Een concreet voorbeeld vanuit de positieve psychologie voor het bevorderen van een gezonde leefstijl is “strengths-based coaching”. Dit richt zich op het ontdekken en benutten van de sterke punten van een persoon. Door iemand bewust te maken van zijn/haar sterke punten en deze in te zetten bij het behalen van leefstijlveranderingen, kan dit bijdragen aan meer motivatie en succes. Een voorbeeld hiervan is het benutten van iemands nieuwsgierigheid bij het ontdekken van nieuwe gezonde voedingsmiddelen.

Een ander voorbeeld is het gebruik maken van positieve feedback en positieve bekrachtiging. Deze interventies richten zich op het geven van positieve feedback en beloning bij het behalen van doelen en het maken van gezonde keuzes. Door te focussen op wat goed gaat en dit te benadrukken, wordt de motivatie vergroot en kan het gevoel van eigenwaarde toenemen. Dit kan bijvoorbeeld door een beloning in te stellen bij het behalen van een bepaald aantal stappen per dag, of door momenten dat het tegen zit te zien als leermomenten.

In het geval van ingewikkeldere problemen, zoals bijvoorbeeld herstel na verslaving, kan ingezet worden op zingeving, betrokkenheid en sociale relaties, allen onderdeel van zowel de positieve psychologie als het positieve gezondheidsperspectief. Uitvinden wat een leven zonder middelengebruik zinvol maakt, waar je drijfveren liggen en welke relaties van betekenis zijn kunnen bijdragen aan een plezierig, zinvol leven zonder middelengebruik waardoor de kans op terugval kan afnemen.

Het onderzoek naar interventies op basis van positieve psychologie en positieve gezondheid met betrekking tot het bevorderen van een gezonde leefstijl staat nog in de kinderschoenen. Deze blog is dus niet bedoeld om een overzicht te geven van effectief bewezen interventies. Tegelijkertijd moet de potentie en belang van deze benadering niet worden onderschat. Een positieve kijk op gezondheid en leefstijl kan leefstijlverandering transformeren van ‘ik zou moeten’ naar ‘wat kan ik en wat vind ik leuk’. Dit maakt het leuk en uitdagend om met gezondheid en leefstijl bezig te zijn. Het draagt dan bij aan de persoonlijke ontwikkeling, groei en autonomie, kortom aan het leven van een zinvol leven.

Referenties

• Bohlmeijer, E. T., Bolier, L., & Walburg, J. A. (2013). Handboek positieve psychologie: theorie, onderzoek en toepassingen. Uitgeverij Boom.
• Krentzman, A. R. (2013). Review of the application of positive psychology to substance use, addiction, and recovery research. Psychology of addictive behaviors, 27(1), 151.
• Stone, B. M. (2022). A positive psychology framework for why people use substances: Implications for treatment. Frontiers in Psychology, 6176.

Bij het schrijven van deze blog is gebruik gemaakt van ChatGPT voor het creëren van een eerste aanzet van sommige alinea’s. De teksten geproduceerd door ChatGPT zijn bewerkt door de auteur en de inhoud van het eindproduct is overeenkomstig met de referenties zoals vermeld onderaan de blog.

Deze blog werd geschreven door dr. Maartje Luijten, Radboud Universiteit, voor RAD-blog, het blog over roken, alcohol, drugs en dieet.