*English follows Dutch*

Voedingsetiketten zijn de uiterst informatieve labels die rondom voedingsmiddelen gewikkeld zijn. Ze bevatten belangrijke informatie over bijvoorbeeld de ingrediënten en de hoeveelheid vetten, suikers, vezels, eiwitten en andere voedingsstoffen die aanwezig zijn in een product. Het goed lezen en begrijpen van deze labels is belangrijk voor een gezond eetpatroon omdat het je helpt om weloverwogen keuzes te maken over wat je eet en je bewust te zijn van welke voedingsstoffen je eet. Toch blijkt uit wetenschappelijk onderzoek dat veel consumenten tijdens het kopen van voedsel niet naar voedingsetiketten kijken of de informatie niet begrijpen^1,2. In deze blog ga ik daarom in op de potentie van het goed kunnen lezen en begrijpen van voedingsetiketten en de kansen die hier liggen voor de preventie/vermindering van overgewicht en obesitas.

Overgewicht^a en obesitas^b onder de Nederlandse bevolking is een groeiend probleem³. In 2022 had 50,2% van de volwassen Nederlanders overgewicht en 15,1% had obesitas⁴. Dit is zorgelijk omdat we weten dat overgewicht/obesitas het risico op gezondheidsproblemen (o.a. hart- en vaatziekten, suikerziekte type 2 en verschillende vormen van kanker) verhoogd⁵ en de gevolgen voor de maatschappij zijn groot (denk o.a. aan zorgkosten en verminderde arbeidsparticipatie)⁶.

Hoe kunnen we de stijgende trend in het aantal Nederlanders met overgewicht/obesitas stoppen? Een van de mogelijke oplossingen ligt bij het goed kunnen lezen en begrijpen van informatie op voedingsetiketten. Wetenschappelijk onderzoek laat namelijk zien dat het lezen van voedingsetiketten positieve impact kan hebben op onze gezondheid^7,8,9. Zo laten onderzoeken bijvoorbeeld zien dat deelnemers die voedingsetiketten lezen over het algemeen een gezonder eetpatroon hebben dan deelnemers die voedingsetiketten niet lezen^7,8 en dat gemiddeld gezien de Body Mass Index (BMI) van deelnemers die voedingsetiketten lezen lager ligt dan de BMI van deelnemers die geen voedingsetiketten lezen⁹.

Als mensen die voedingsetiketten lezen over het algemeen gezonder eten en een lagere BMI hebben, waarom lezen we dan niet allemaal voedingsetiketten? Hoewel het een eenvoudige taak lijkt om voedingsetiketten te bekijken bij het kopen van een product, heeft onderzoek aangetoond dat informatie op voedingsetiketten moeilijk te begrijpen en correct te interpreteren is^1,2,10. Zo weten we dat mensen over het algemeen eenvoudige begrippen begrijpen zoals ‘vet’, ‘suiker’ of ‘zout’ maar moeite hebben met het begrijpen van begrippen zoals ‘cholesterol’ of ‘vetzuren’¹. Ook het begrijpen van de rol van verschillende voedingsstoffen in hun dieet, het omzetten van informatie van gram per 100 gram naar gram per portie en portiegrootte blijkt moeilijk¹. Bovendien blijkt het vermogen om informatie accuraat te interpreteren af te nemen naarmate de complexiteit toeneemt^1,2.

Hoe kunnen we onze vaardigheden in het lezen en interpreten van voedingsetiketten vergroten? Er bestaan veel handige hulpmiddelen die mensen die bewustere voedsel keuzes willen maken, gezonder willen eten of gewoon meer willen weten over voeding, kunnen gebruiken om hun vaardigheden in het lezen van voedingsetiketten te verbeteren. Zo ontwikkelde het Voedingscentrum bijvoorbeeld de ‘Kies Ik Gezond?’ app waarmee je producten kunt scannen en eenvoudig en snel meer te weten kan komen over ingrediënten en voedingsstoffen die in een product zitten¹¹. Ook ontwikkelde het Voedingscentrum de ‘Mijn Eetmeter’ app waarmee je je eigen eetpatroon kunt monitoren en handige tips krijgt voor (gezondere) alternatieven¹².

Haal jij vanavond de boodschappen? Kijk eens naar de voedingsetiketten en gebruik de bovenstaande tips om bewuste voedingskeuzes te maken en meer te leren over voeding. Kleine aanpassingen kunnen al een groot verschil maken!

Deze blog is geschreven door Kirsten van Hooijdonk (Behavioural Science Institute, Radboud Universiteit) voor RAD-blog, het blog over roken, alcohol, drugs & dieet.

Notes:

1. Bij volwassenen wordt een BMI van ≥25 beschouwd als overgewicht¹³.
2. Bij volwassenen wordt een BMI van ≥30 beschouwd als obesitas¹³.

References

1. Cowburn, G., & Stockley, L. (2005). Consumer understanding and use of nutrition labelling: a systematic review. Public health nutrition, 8(1), 21-28.
2. Grunert, K. G., & Wills, J. M. (2007). A review of European research on consumer response to nutrition information on food labels. Journal of public health, 15, 385-399.
3. CBS Statline. (2023, 29 maart). Lengte en gewicht van personen, ondergewicht en overgewicht; vanaf 1981. https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/81565NED/table?ts=1692950086044
4. Volksgezondheid en Zorg.(z.d.). Overgewicht | Infographic. https://www.vzinfo.nl/overgewicht/infographic
5. Williams, E. P., Mesidor, M., Winters, K., Dubbert, P. M., & Wyatt, S. B. (2015). Overweight and obesity: prevalence, consequences, and causes of a growing public health problem. Current obesity reports, 4, 363-370.
6. Crawford, D. (Ed.). (2010). Obesity epidemiology: from aetiology to public health. Oxford University Press, USA.
7. Anastasiou, K., Miller, M., & Dickinson, K. (2019). The relationship between food label use and dietary intake in adults: A systematic review. Appetite, 138, 280-291.
8. Neuhouser, M. L., Kristal, A. R., & Patterson, R. E. (1999). Use of food nutrition labels is associated with lower fat intake. Journal of the American dietetic Association, 99(1), 45-53.
9. Loureiro, M. L., Yen, S. T., & Nayga, Jr, R. M. (2012). The effects of nutritional labels on obesity. Agricultural economics, 43(3), 333-342.
10. Miller, L. M. S., & Cassady, D. L. (2015). The effects of nutrition knowledge on food label use. A review of the literature. Appetite, 92, 207-216.
11. Voedingscentrum. (z.d.). Voedingscentrum-app ‘Kies ik gezond?’ https://www.voedingscentrum.nl/nl/thema/apps-en-tools-voedingscentrum/kies-ik-gezond-.aspx
12. Voedingscentrum. (z.d.-a). Mijn eetmeter: app en online. https://www.voedingscentrum.nl/nl/thema/apps-en-tools-voedingscentrum/mijn-eetmeter-app-online.aspx
13. World Health Organization: WHO. (2021). Obesity and overweight. http://www.who.int. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight#:~:text=For%20adults%2C%20WHO%20defines%20overweight,than%20or%20equal%20to%2030

Reducing overweight and obesity? How reading nutrition labels can help

*Disclaimer: Please note that parts of this blog have been automatically translated.*

Food labels are the highly informative labels wrapped around foods. They contain important information about, for example, ingredients and the amount of fats, sugars, fibers, protein and other nutrients present in a product. Reading and understanding the information on these labels is important for a healthy diet because it helps you to make informed choices about what you eat and to be aware of what nutrients you are eating. However, scientific research shows that many consumers do not look at food labels while buying food or do not understand the information^1,2. In this blog, I therefore discuss the potential of being able to read and understand food labels and the opportunities for preventing/reducing overweight and obesity.

Overweight^a and obesity^b among the Dutch population is a growing problem³. By 2022, 50.2% of Dutch adults were overweight and 15.1% were obese⁴. This is worrisome because we know that overweight/obesity increases the risk of health problems (including cardiovascular disease, type 2 diabetes and various forms of cancer)⁵ and the consequences for society are great (think e.g. of healthcare costs and reduced labour participation)⁶.

How can we stop the rising trend in the number of overweight/obese Dutch people? One possible solution lies in being able to properly read and understand information on food labels. Scientific research shows that reading food labels can have a positive impact on our health^7,8,9. For example, studies show that participants who read food labels generally have healthier diets than those who do not read food labels^7,8 and that, on average, the Body Mass Index (BMI) of participants who read food labels is lower than the BMI of participants who do not read food labels⁹.

If people who read food labels generally have healthier diets and lower BMI, why don’t we all read food labels? Although it seems like an easy task to look at food labels when purchasing a product, research has shown that information on food labels is difficult to understand and interpret correctly^1,2,10. For example, we know that people generally understand simple terms such as ‘fat’, ‘sugar’ or ‘salt’ but have difficulty understanding terms such as ‘cholesterol’ or ‘fatty acids’¹. Also understanding the role of different nutrients in their diet, converting information from grams per 100 grams to grams per serving and portion sizes seems difficult¹. Additionally, as complexity increases, the ability to interpret information accurately appears to decrease^1,2.

How can we increase our food labelling reading and interpreting skills? There are many useful tools that individuals who would like to make more conscious food choices, adopt healthier diets or just want to know more about nutrition can use to improve their food label reading skills. For example, The Netherlands Nutrition Centre developed the ‘Kies Ik Gezond? (Do I choose healthy?)’ app that allows you to scan products and easily and quickly find out more about ingredients and nutrients in a product¹¹. The Netherlands Nutrition Centre also developed the ‘Mijn Eetmeter (My Food Monitor)’ app with which you can monitor your own eating pattern and get tips for (healthier) alternatives¹².

Are you picking up the groceries tonight? Take a look at the food labels and use the tips above to make conscious food choices/learn more about nutrition. Small adjustments can already make a big difference!

This blog was written by Kirsten van Hooijdonk (Behavioural Science Institute, Radboud University) for RAD-blog, the blog on smoking, alcohol, drugs & diet.

Notes:

1. Among adults a BMI of ≥25 is considered overweight¹³.
2. Among adults a BMI of ≥30 is considered obese¹³.

Referenties

1. Cowburn, G., & Stockley, L. (2005). Consumer understanding and use of nutrition labelling: a systematic review. Public health nutrition, 8(1), 21-28.
2. Grunert, K. G., & Wills, J. M. (2007). A review of European research on consumer response to nutrition information on food labels. Journal of public health, 15, 385-399.
3. CBS Statline. (2023, 29 maart). Lengte en gewicht van personen, ondergewicht en overgewicht; vanaf 1981. https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/81565NED/table?ts=1692950086044
4. Volksgezondheid en Zorg.(z.d.). Overgewicht | Infographic. https://www.vzinfo.nl/overgewicht/infographic
5. Williams, E. P., Mesidor, M., Winters, K., Dubbert, P. M., & Wyatt, S. B. (2015). Overweight and obesity: prevalence, consequences, and causes of a growing public health problem. Current obesity reports, 4, 363-370.
6. Crawford, D. (Ed.). (2010). Obesity epidemiology: from aetiology to public health. Oxford University Press, USA.
7. Anastasiou, K., Miller, M., & Dickinson, K. (2019). The relationship between food label use and dietary intake in adults: A systematic review. Appetite, 138, 280-291.
8. Neuhouser, M. L., Kristal, A. R., & Patterson, R. E. (1999). Use of food nutrition labels is associated with lower fat intake. Journal of the American dietetic Association, 99(1), 45-53.
9. Loureiro, M. L., Yen, S. T., & Nayga, Jr, R. M. (2012). The effects of nutritional labels on obesity. Agricultural economics, 43(3), 333-342.
10. Miller, L. M. S., & Cassady, D. L. (2015). The effects of nutrition knowledge on food label use. A review of the literature. Appetite, 92, 207-216.
11. Voedingscentrum. (z.d.). Voedingscentrum-app ‘Kies ik gezond?’ https://www.voedingscentrum.nl/nl/thema/apps-en-tools-voedingscentrum/kies-ik-gezond-.aspx
12. Voedingscentrum. (z.d.-a). Mijn eetmeter: app en online. https://www.voedingscentrum.nl/nl/thema/apps-en-tools-voedingscentrum/mijn-eetmeter-app-online.aspx
13. World Health Organization: WHO. (2021). Obesity and overweight. http://www.who.int. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight#:~:text=For%20adults%2C%20WHO%20defines%20overweight,than%20or%20equal%20to%2030

*English follows Dutch*

Fysieke activiteit vermindert de directe hunkering naar verslavende middelen. Toch werkt fysieke activiteit op de lange termijn vaak niet bij de behandeling van verslaving, zoals bijvoorbeeld roken¹. Hoe komt dit? En belangrijker: Hoe kunnen we dit veranderen? Uit onderzoek blijkt dat mensen fysieke activiteit niet volhouden op de lange termijn. De mensen die fysieke activiteit wel continueren komen vaker van hun verslaving af². Maar hoe zorgen we dan dat mensen fysieke activiteit langdurig volhouden?

Om fysieke activiteit in het algemeen vol te houden is het belangrijk om het (soort) activiteitsniveau aan te passen aan de wensen en mogelijkheden van het individu. Daarnaast denk ik dat binnen de verslavingscontext meer wordt bereikt als fysieke activiteit direct wordt ingezet om met persoonlijke verslavingsgevoeligheden om te gaan. Verslavingsgevoeligheden zijn eigenschappen van een persoon zelf die gevoelens van hunkering naar middelen versterken. Sommige mensen gaan middelen gebruiken omdat ze stress of specifieke negatieve emoties ervaren, terwijl anderen met name worden getriggerd door het zien of ruiken van middelen³.

Therapeuten kunnen helpen bij het inzichtelijk maken van deze persoonlijke verslavingsgevoeligheden, via bijvoorbeeld cognitieve gedragstherapie. Deze inzichten kunnen dan vervolgens direct gebruikt worden in ‘als-dan-plannen’ die de fysieke activiteit ondersteunen. Bijvoorbeeld: ‘Als ik gestresst ben, dan ga ik actief wandelen’. Of: ‘Als ik negatieve gedachten heb, dan doe ik 10 push-ups’.

Moraal van deze blog? Als fysieke activiteit direct en structureel wordt ingezet om persoonlijke verslavingsgevoeligheden ‘de kop in te drukken’ wordt een nieuwe gewoonte ontwikkeld. Deze nieuwe gewoonte vervangt het oude verslavende gedrag. Dit zal vervolgens ook op ‘brein-niveau’ tot veranderingen leiden, waardoor de verslavingsgevoeligheid afneemt. Dit komt niet alleen doordat nieuwe reacties worden aangeleerd, maar ook doordat fysieke activiteit zelf belonend kan zijn. Hierdoor vervangt het deels de belonende effecten van middelen. Ik hoop dat we op deze wijze verslaving beter kunnen verslaan met beweging. De toekomst gaat dit (hopelijk) leren!

Deze blog werd geschreven door dr. Junilla Larsen (Radboud Universiteit) voor RAD-blog, het blog over roken, alcohol, drugs en dieet.

Referenties/bronnen

1. Noël, X., Brevers, D., & Bechara, A. (2013). A triadic neurocognitive approach to addiction for clinical interventions. Frontiers in Psychiatry, 4, 179.
2. Patterson, M. S., Spadine, M. N., Graves Boswell, T., Prochnow, T., Amo, C., Francis, A. N., Russell, A. M., & Heinrich, K. M. (2022). Exercise in the treatment of addiction: A systematic literature review. Health Education & Behavior, 49(5), 801-819.
3. Zhou, Y., Feng, W., Guo, Y., & Wu, J. (2023). Effect of exercise intervention on smoking cessation: a meta-analysis. Frontiers in Physiology, 14, 1221898-1221898.

Using physical activity in addiction treatment? A personalized approach!

*Disclaimer: Please note that parts of this blog have been automatically translated.*

Physical activity reduces immediate cravings for addictive substances. Yet long-term physical activity often does not work in the treatment of addiction, such as smoking¹. Why is this? And more importantly, how can we change this? Research shows that people do not sustain physical activity over the long term. Those people who do continue physical activity are more likely to get rid of their addiction². So how do we ensure that people maintain physical activity long-term?

To sustain physical activity in general, it is important to adapt the level (type) of activity to the individual’s desires and abilities. In addition, I believe that within the addiction context, more is achieved when physical activity is used directly to deal with personal addiction sensitivities. Addiction sensitivities are characteristics of a person’s self that reinforce feelings of craving for substances. Some people start using substances because they experience stress or specific negative emotions, while others are particularly triggered by seeing or smelling substances³.

Therapists can help in understanding these personal addiction sensitivities, through cognitive behavioral therapy, for example. These insights can then be used directly in “if-then plans” that support physical activity. For example, “If I’m stressed, I take an active walk. Or, ‘If I have negative thoughts, I do 10 push-ups’.

Moral of this blog? When physical activity is used directly and structurally to “quell” personal addictions, a new habit is developed. This new habit replaces the old addictive behavior. This will then lead to changes at the ‘brain level’ as well, reducing addiction sensitivity. This is not only because new responses are learned, but also because physical activity itself can be rewarding. As a result, it partially replaces the rewarding effects of substances. In this way, I hope we can better beat addiction with exercise. The future will (hopefully) tell us!

This blog was written by Dr. Junilla Larsen (Radboud University) for RAD-blog, the blog on smoking, alcohol, drugs and diet.

*Dutch follows English*

In 2020, the COVID-19 pandemic forced many people worldwide to stay at home, those in Indonesia included. During these lockdowns, Indonesian governments implemented several restriction measures (i.e., closed all learning institutions and public facilities, such as restaurants, sport facilities, and cinemas) to prevent the spread of COVID-19. All learning institutions and public facilities, such as restaurants, sport facilities, and cinemas were closed for an extensive duration. Schools were no exception – they remained closed for almost two years (from March 2020 to January 2022). As a result, adolescents spent most of their time at home.

Previous studies have shown that, during the lockdown, adolescents generally ate more sweets and snacks^1,2, but burnt less calories through physical activity^3,4. Given that weight development is most importantly affected by changes in (the balance between) energy intake and expenditure, it is not surprising that previous studies have found weight increases among children and adolescents in Europe and Asia^1,5,6,7.

We had expected to see the same pattern from 411 adolescents in Indonesia from higher socio-economic position (pre-registered, OSF; https://osf.io/kh5yb/). In contrast to the previous studies in Europe and Asia, our participants had a lower standardized body mass index (zBMI) or weight decreasing during COVID-19 (June-September 2021) compared to the pre-COVID-19 situation (October-December 2019). Moreover, our finding showed that most adolescents with higher zBMI (or higher risk to be overweight) shown stronger decreasing trends during the lockdown of COVID-19. The following might be the reasons behind these results: first, previous studies in western countries showed that higher socio-economic families present an environment where adolescents can access easily healthier food^8,9. In Indonesia, due to lockdown, the adolescents ate most of all meals at home, making them less likely to consume junk food which is usually consumed outside of home, such as at schools and their surroundings¹⁰. Adolescents´ food intake was influenced more by their parents. Second, during the lockdown adolescents might be more physically active (i.e., more walking and playing outdoor). Two previous studies^7,11 showed that Indonesian adolescents were more physically active during the lockdown, whereas studies in western countries mostly showed lower average physical activity during the lockdown compared to before^4,12. This might be related to their ways of commuting: Adolescents in Indonesia from higher SEP usually go to school by car or motorbike, in contrast to students in Europe who usually go to school by walking or by bike. So, when there was no schooling, European students, had less physical activity from commuting, but not Indonesian students.  

Overall, our findings suggest that Indonesian students’ zBMI decreased during COVID-19, which was opposite to what previously found among other Asian and European students. Contextual changes can affect adolescents’ calories intake and burning. Improving access to healthy food in home and encouraging parents to bring positive influence towards food intake might be promising strategies for Indonesian adolescents´ weight management.

This blog was written by Eveline Sarintohe (PhD student Behavioural Science, Radboud University) for RAD-blog, the blog about smoking, alcohol, drugs and diet.

Referenties

1. Cena, H., Fiechtner, L., Vincenti, A., Magenes, V. C., De Giuseppe, R., Manuelli, M., Zuccotti, G. V., & Calcaterra, V. (2021). Covid 19 pandemic as risk factors for excessive weight gain in pediatrics: The role of changes in nutrition behavior. A narrative review. Nutrients, 13(12), 1–20.
2. Androutsos, O., Perperidi, M., Georgiou, C., & Chouliaras, G. (2021). Lifestyle changes and determinants of children’s and adolescents’ body weight Increase during the first COVID-19 lockdown in Greece: The COV-EAT study. Nutrients, 13, 930-941.
3. Mattioli A.V., Sciomer S., Cocchi C., Maffei S., Gallina S. (2020). Quarantine during COVID-19 outbreak: changes in diet and physical activity increase the risk of cardiovascular disease. Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases, 30:1409–17.
4. Neville, R.D., Lakes, K.D., Hopkins, W.G., Tarantino, G., Draper, C.E., Beck, R., & Madigan, S. (2022). Global changes in child and adolescent physical activity during the COVID-19 pandemic: A systematic review and meta-analysis. JAMA Pediatrics, 176(9), 886–894.
5. Anderson, L.N., Yoshida-Montezuma, Y., Dewart, N., Jalil, E., Khattar, J., De Rubeis, V., Carsley, S., Griffith, L.E., Mbuagbaw, L. (2023). Obesity and weight change during the COVID-19 pandemic in children and adults: A systematic review and meta-analysis. Obesity Review, 24, 1-16.
6. Bennett, G., Young, E., Butler, I., & Coe, S. (2021). The impact of lockdown during the COVID-19 outbreak on dietary habits in various population groups: A scoping review. Frontiers in Nutrition, 8(March), 1–10.
7. Tan, S. T., Tan, C. X., & Tan, S. S. (2021). Physical activity, sedentary behavior, and weight status of university students during the covid-19 lockdown: A cross-national comparative study. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(13).
8. Serangsinghe, N., Vepsaläinen, H., Lehto, R., Abdollahi, A.M., Erkkola, M., Roos, E., Ray, C. (2023). Associations between socioeconomic status, home food availability, parental role-modeling, and children’s fruit and vegetable consumption: a mediation analysis. BMC Public Health, 23, 1037.
9. Ranjit, N., Wilkinson, A.V., Lytle, L.M., Evans, A.E., Saxton, D., Hoelscher, D.M. (2015). Socioeconomic inequalities in children’s diet: the role of the home food environment. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 12.
10. Febriani, D., & Sudarti, T. (2019). Fast food as drivers for overweight and obesity among urban school children at Jakarta, Indonesia. Jurnal Gizi Dan Pangan, 14(2), 99–106.
11. Andriyani, F. D., Biddle, S. J. H., & De Cocker, K. (2021). Adolescents’ physical activity and sedentary behaviour in Indonesia during the COVID-19 pandemic: a qualitative study of mothers’ perspectives. BMC Public Health, 21(1), 1–14.
12. Khan, M.A.B., Menon, P., Govender, R., Abu Samra, A.M.B., Allaham, K.K., Nauman, J., Östlundh, L., Mustafa, H., Smith, J.E.M., & Alkaabi, J.M. (2022). Systematic review of the effects of pandemic confinements on body weight and their determinants. British Journal of Nutrition, 127(2), 298–317

Zijn adolescenten aangekomen tijdens de lockdown van COVID-19? (Cultuur, context en sociaaleconomische positie zijn van belang)

*Disclaimer: Houd er rekening mee dat delen van deze blog automatisch zijn vertaald.*

In 2020 dwong de COVID-19 pandemie veel mensen wereldwijd om thuis te blijven, ook in Indonesië. Tijdens deze lockdowns voerden Indonesische regeringen verschillende beperkende maatregelen in (zoals het sluiten van alle onderwijsinstellingen en openbare faciliteiten, zoals restaurants, sportfaciliteiten en bioscopen) om de verspreiding van COVID-19 te voorkomen. Alle leerinstellingen en openbare faciliteiten, zoals restaurants, sportfaciliteiten en bioscopen werden voor een lange periode gesloten. Scholen waren geen uitzondering – ze bleven bijna twee jaar dicht (van maart 2020 tot januari 2022). Als gevolg daarvan brachten jongeren de meeste tijd thuis door.

Eerdere onderzoeken hebben aangetoond dat adolescenten tijdens de lockdown over het algemeen meer snoep en snacks aten^1,2, maar minder calorieën verbrandden door lichamelijke activiteit 3,4. Gezien het feit dat de ontwikkeling van het gewicht het meest beïnvloed wordt door veranderingen in (de balans tussen) energie-inname en -uitgaven, is het niet verrassend dat eerdere studies gewichtstoenames hebben gevonden bij kinderen en adolescenten in Europa en Azië^1,5,6,7.

We hadden verwacht hetzelfde patroon te zien bij 411 adolescenten in Indonesië uit een hogere sociaaleconomische positie (voorgeregistreerd, OSF; https://osf.io/kh5yb/). In tegenstelling tot de eerdere studies in Europa en Azië hadden onze deelnemers een lagere gestandaardiseerde body mass index (zBMI) of gewichtsafname tijdens COVID-19 (juni-september 2021) in vergelijking met de situatie vóór COVID-19 (oktober-december 2019). Bovendien toonden onze bevindingen aan dat de meeste adolescenten met een hogere zBMI (of hoger risico op overgewicht) sterkere dalende trends vertoonden tijdens de lockdown van COVID-19. De volgende redenen zouden aan deze resultaten ten grondslag kunnen liggen: ten eerste toonden eerdere onderzoeken in westerse landen aan dat gezinnen met een hogere sociaaleconomische status een omgeving bieden waarin adolescenten gemakkelijk toegang hebben tot gezonder voedsel^8,9. In Indonesië aten de adolescenten als gevolg van de opsluiting de meeste maaltijden thuis, waardoor ze minder snel junkfood aten, dat gewoonlijk buitenshuis wordt genuttigd, zoals op school en in hun omgeving¹⁰. De voedselinname van adolescenten werd meer beïnvloed door hun ouders. De voedselinname van adolescenten werd meer beïnvloed door hun ouders. Ten tweede zouden adolescenten tijdens de lockdown meer lichamelijk actief kunnen zijn (d.w.z. meer wandelen en buitenspelen). Twee eerdere onderzoeken^7,11 toonden aan dat Indonesische adolescenten lichamelijk actiever waren tijdens de lockdown, terwijl onderzoeken in westerse landen meestal een lagere gemiddelde fysieke activiteit lieten zien tijdens de lockdown in vergelijking met daarvoor^4,12. Dit kan te maken hebben met hun manier van bewegen. Dit kan verband houden met hun manier van reizen: Jongeren in Indonesië van hogere SEP gaan meestal met de auto of motor naar school, in tegenstelling tot leerlingen in Europa die meestal lopend of op de fiets naar school gaan. Dus als er geen school was, hadden Europese studenten minder lichaamsbeweging door het woon-werkverkeer, maar Indonesische studenten niet. 

In het algemeen suggereren onze bevindingen dat de zBMI van Indonesische studenten daalde tijdens COVID-19, wat tegengesteld was aan wat eerder werd gevonden onder andere Aziatische en Europese studenten. Veranderingen in de context kunnen de calorie-inname en verbranding van adolescenten beïnvloeden. Het verbeteren van de toegang tot gezond voedsel thuis en het aanmoedigen van ouders om een positieve invloed uit te oefenen op de voedselinname zouden veelbelovende strategieën kunnen zijn voor gewichtsbeheersing bij Indonesische adolescenten.

Deze blog is geschreven door Eveline Sarintohe (promovendus Gedragswetenschappen, Radboud Universiteit) voor RAD-blog, de blog over roken, alcohol, drugs en voeding.

*English follows Dutch*

”Uit onderzoek van studentencollectief ‘Lieve Mark’ blijkt dat een uitwonende eerstejaarsstudent gemiddeld 55 glazen alcohol per week drinkt” schreef staatssecretaris van Ooijen op 22 juni op Twitter¹. Hij schreef dit naar aanleiding van een gesprek met studentenverenigingen en -initiatieven. Gemiddeld 55 glazen per week, dat betekent elke dag zo’n 8 glazen alcohol (7×8=56), of op 3 dagen per week zo’n 18 glazen alcohol (3×18=54). En als dat een gemiddelde is dan betekent het dat er ook (veel) studenten zijn die meer dan 55 glazen per week drinken. Dat klinkt in mijn oren bijna onmogelijk. Ook bij EenVandaag (AvroTros) vonden ze dit zo’n hoog aantal dat ze zich afvroegen of er hier sprake is van ‘feit of fictie’? Ze gingen daarvoor in gesprek met Martijn Janse (oprichter ‘Lieve Mark’)². Hij lichtte toe dat de enquête uitgezet is onder ±700 studenten, maar dat dit niet een representatieve groep studenten betreft. Het onderzoek richtte zich namelijk specifiek op uitwonende hbo en wo studenten, die bijvoorbeeld in studentenhuizen wonen en actief zijn binnen het studentenleven.

Recent hebben we de cijfers van het Healthy Student Life³ project wat betreft alcoholgebruik onder studenten op een rijtje gezet (N=~3600 studenten van de Radboud Universiteit)⁴. In mei/juni 2022 dronken mannelijke studenten gemiddeld ruim 9 glazen alcohol per week en vrouwelijke studenten ruim 5 glazen alcohol per week (totale groep, niet geselecteerd op woonsituatie). Dit is veel minder dan de 55 glazen  uit het onderzoek enquête van ‘Lieve Mark’. Toch vonden we onze eigen cijfers al verontrustend omdat er sprake lijkt te zijn van een inhaalslag na de COVID-19 pandemie, waarbij het alcoholgebruik zelfs hoger is dan vóór de pandemie⁴.

Natuurlijk maakte dit mij nieuwsgierig naar de invloed van woonsituatie op alcoholgebruik in het Healthy Student Life project. Wat blijkt? Uitwonende studenten drinken inderdaad significant meer dan thuiswonende studenten. Dit hebben we ook al in eerder onderzoek gevonden (tijdens de COVID-19 pandemie)^5,. Ook bleek dat Bachelor studenten gemiddeld meer drinken dan Master studenten. Het hoogste gemiddelde lag bij 13 glazen per week voor mannelijke bachelor studenten die samen met huisgenoten (dus bijvoorbeeld in studentenhuizen) wonen. Extreme aantallen van meer dan 55 glazen per week werden door slechts 12 van de 3592 studenten (0,3%) gerapporteerd.

Ondanks dat er verschillen zijn tussen de enquête van Lieve Mark en het Healthy Student Life project wat betreft (a) deelnemers (geworven via studentenorganisaties versus een meer representatieve studentenpopulatie), (b) de uitkomsten (veel hoger gemiddeld alcoholgebruik bij de enquête van Lieve Mark dan het Healthy Student Life project) en (c) het moment waarop de enquête afgenomen is (recent versus een jaar geleden) is het een feit dat alcoholgebruik en het studentenleven onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Er lijken subgroepen te zijn die meer drinken dan andere groepen. Uit onze Healthy Student Life data blijkt bijvoorbeeld ook dat 1 op de 10 studenten (10,4%) nog nooit alcohol heeft gedronken. Omdat hoog alcoholgebruik schadelijke gevolgen kan hebben zoals black-outs, onveilig seksueel gedrag, studieproblemen, depressie en angst⁶ is het belangrijk om het alcoholgebruik onder (subgroepen) studenten te matigen. Dit is ook één van de doelen van het Nationaal Preventieakkoord⁷. Maar hoe? Allereerst denk ik dat het alleen lukt als er preventie en interventiestrategieën ontwikkeld worden samen met studenten en ten tweede denk ik dat het belangrijk is om hierbij in te spelen op de sociale drinknorm (studenten denken dat hun medestudenten meer drinken dan dat ze daadwerkelijk doen en gaan daardoor zelf meer drinken). Als dat lukt dan wordt een bericht over studenten die 55 glazen alcohol per week drinken in de toekomst hopelijk afgedaan als fictie.

Deze blog is geschreven door Prof. dr. Jacqueline Vink (Behavioural Science Institute, Radboud Universiteit) voor RAD-blog, het blog over roken, alcohol, drugs & dieet.

Referenties/bronnen

1. Quote van Maarten van Ooijen op twitter:   https://twitter.com/MaartenOoijen/status/1671884759126142983?s=20 
2. Feit of fictie: drinken eerstejaars uitwonende studenten 55 glazen alcohol per week? NPO radio 1. https://www.nporadio1.nl/fragmenten/eenvandaag/e29e3c58-62ea-4a14-b73d-a6bcdc4bed3a/2023-06-23-feit-of-fictie-drinken-eerstejaars-uitwonende-studenten-55-glazen-alcohol-per-week%20%20%20%20%20%204.
3. Healthy Student Life project. Behavioural Science Institute, Radboud Universiteit. https://www.ru.nl/bsi/research/group-pages/healthy-student-life/
4. Jacqueline Vink. Na corona drinken studenten eerder meer dan minder.  Socialevraagstukken.nl https://www.socialevraagstukken.nl/na-corona-drinken-studenten-eerder-meer-dan-minder/
5. . van Hooijdonk KJM, Rubio M, Simons SSH, van Noorden THJ, Luijten M, Geurts SAE, Vink JM. Student-, Study- and COVID-19-Related Predictors of Students’ Smoking, Binge Drinking and Cannabis Use before and during the Initial COVID-19 Lockdown in The Netherlands. Int J Environ Res Public Health. 2022 Jan 12;19(2):812. doi: 10.3390/ijerph19020812.
6. Jongeren en alcohol: extra gezondheidsrisico’s en maatschappelijke kosten. Website Trimbos-instituut. https://www.trimbos.nl/kennis/alcohol/alcohol-en-studenten/gezondheidsrisicos-van-alcohol-bij-studenten-en-maatschappelijke-kosten/
7. Nationaal Preventie Akkoord. https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/gezondheid-en-preventie/nationaal-preventieakkoord

Do first-year students drink 55 glasses of alcohol per week?

*Disclaimer: Please note that parts of this blog have been automatically translated.*

”Research by student collective ‘Dear Mark’ shows that a first-year student living away from home drinks an average of 55 glasses of alcohol per week,” wrote State Senator van Ooijen on Twitter on June 22¹. He wrote this in response to a conversation with student associations and initiatives. On average 55 glasses per week, that means about 8 glasses of alcohol every day (7×8=56), or on 3 days a week about 18 glasses of alcohol (3×18=54). And if that is an average then it means that there are also (many) students who drink more than 55 glasses per week. That sounds almost impossible to me. At EenVandaag (AvroTros) they also thought this was such a high number that they wondered whether this was ‘fact or fiction’? To this end, they went into conversation with Martijn Janse (founder of ‘Lieve Mark’)². He explained that the survey was conducted among ±700 students, but that this was not a representative group of students. This is because the survey specifically focused on out-of-home college and university students, who, for example, live in student houses and are active in student life.

Recently, we listed the numbers of the Healthy Student Life³ project regarding alcohol consumption among students (N=~3600 students from Radboud University)⁴. In May/June 2022, male students drank an average of over 9 glasses of alcohol per week and female students drank over 5 glasses of alcohol per week (total group, not selected by living situation). This is much less than the 55 glasses from the “Dear Mark” research survey. Still, we already found our own numbers worrisome because students seem to be catching up after the COVID-19 pandemic, with alcohol consumption even higher than before the pandemic⁴.

Naturally, this made me curious about the influence of living situation on alcohol use in the Healthy Student Life project. What turns out? Students living away from home do indeed drink significantly more than students living at home (with their parents). We also found this in previous research (during the COVID-19 pandemic)⁵. Furthermore we found that Bachelor students on average drink more than Master students. The highest average was 13 glasses per week for male Bachelor students living with roommates (i.e., in dorms, for example). Extreme numbers of more than 55 glasses per week were reported by only 12 out of 3592 students (0.3%).

Despite there being differences between the Dear Mark survey and the Healthy Student Life project in terms of (a) participants (recruited through student organizations versus a more representative student population), (b) outcomes (much higher average alcohol consumption in the Dear Mark survey than the Healthy Student Life project) and (c) the timing of the survey (recent versus a year ago) the fact is that alcohol consumption and student life are inextricably linked. There seem to be subgroups that drink more than other groups. For example, our Healthy Student Life data also shows that 1 in 10 students (10.4%) have never drunk alcohol. Because high alcohol consumption can have harmful consequences such as blackouts, unsafe sexual behavior, study problems, depression and anxiety⁶, it is important to moderate alcohol consumption among (subgroups of) students. This is also one of the goals of the National Prevention Agreement⁷. But how? First of all, I think it can only succeed if prevention and intervention strategies are developed together with students and secondly, I think it is important to respond to the social drinking norm (students think their fellow students drink more than they actually do and therefore start drinking more themselves). If this succeeds then a report about students drinking 55 glasses of alcohol per week will hopefully be dismissed as fiction in the future.

This blog was written by Prof. Dr. Jacqueline Vink (Behavioural Science Institute, Radboud University) for RAD-blog, the blog on smoking, alcohol, drugs & diet.

*Dutch follows English*

In today’s interconnected world, social media has become an integral part of adolescents’ lives, shaping how they communicate, connect, and even make decisions. However, along with its many benefits, excessive social media has oftentimes also been linked to certain negative outcomes, for instance, an increase in alcohol use. How does that work?

Imagine this: A 17-year-old girl sitting on her bed and scrolling through Instagram. Suddenly she comes across a post from a classmate who went out the previous night with a mix of beer, wine, and cocktails in the background. After seeing this, she feels like going out and drinking too. She texts her friend to ask if she wants to come along. The same night they go out and post how they went out to drink on their Instagram story.

This is not an uncommon sight and many explanations exist for this behavior. Social media platforms often present an idealized reality, with posts and images showcasing people enjoying alcohol in various social settings¹. Seeing these portrayals can create a sense of social pressure, influencing individuals to imitate these behaviors to fit in or be perceived as more socially desirable². The fear of missing out (FOMO) can play a significant role, as individuals may feel compelled to participate in similar activities and consume alcohol to feel included^3,4.

At the same time, many social media users are passive users who consume content instead of posting it. Also seeing alcohol-related content from non-peers leads to the same increase in potential alcohol use. Especially, with the prominent presence of influencers, who show excessive drinking or portray alcohol as an integral part of their lifestyle, can lead to increased alcohol consumption and its normalization among their followers who share this content with each other^5,6.

However, while the use of social media can be associated with an increase in alcohol use, it is important to acknowledge that it can also have positive effects. Peer influence on social media does not have to lead to an increase in alcohol use. On the contrary, social media offers the development of social communities in which alcohol abstinence and support is offered⁷. Moreover, many influencers are aware of the impact they have on their followers. Because of this, many influencers advocate raising awareness about responsible alcohol consumption, share educational content, and provide resources for individuals struggling with alcohol-related issues. And even though more social media users interact with pro-alcohol content, pro-health messages are still seen and may counteract some of the influence of pro-alcohol content⁸.                                                                                                                

Overall, there can be negative effects of social media on alcohol consumption, however, initiatives can help spread accurate information, promote harm reduction strategies, and encourage responsible drinking habits by creating positive social norms through which they also learn how to drink responsibly.

This blog was written by Michelle Pingel (Research Master student Behavioural Science, Radboud University) for RAD-blog, the blog about smoking, alcohol, drugs and diet.

References

1. Ridout, B., Campbell, A., & Ellis, L. (2011). ‘Off your Face(book)’: Alcohol in online social identity construction and its relation to problem drinking in university students. Drug and Alcohol Review, 31(1), 20-26. https://doi.org/10.1111/j.1465-3362.2010.00277.x
2. Moreno, M. A., & Whitehill, J. M. (2014). Influence of Social Media on Alcohol Use in Adolescents and Young Adults. Alcohol research: current reviews, 36(1), 91–100.
3. Roberts, J. A., & David, M. E. (2019). The social media party: Fear of missing out (FoMO), social media intensity, connection, and well-being. International Journal of Human–Computer Interaction, 36(4), 386-392. https://doi.org/10.1080/10447318.2019.1646517
4. Riordan, B. C., Flett, J. A., Hunter, J. A., Scarf, D., & Conner, T. S. (2015). Fear of missing out (FoMO): The relationship between FoMO, alcohol use, and alcohol-related consequences in college students. Journal of Psychiatry and Brain Functions, 2(1), 9. https://doi.org/10.7243/2055-3447-2-9
5. Russell, A. M., Davis, R. E., Ortega, J. M., Colditz, J. B., Primack, B., & Barry, A. E. (2021). #Alcohol: Portrayals of alcohol in top videos on TikTok. Journal of Studies on Alcohol and Drugs, 82(5), 615-622. https://doi.org/10.15288/jsad.2021.82.615
6. Erevik, E. K., Torsheim, T., Vedaa, Ø., Andreassen, C. S., & Pallesen, S. (2017). Sharing of alcohol-related content on social networking sites: Frequency, content, and correlates. Journal of Studies on Alcohol and Drugs, 78(4), 608-616. https://doi.org/10.15288/jsad.2017.78.608
7. Tamersoy, A., De Choudhury, M., & Chau, D. H. (2015). Characterizing smoking and drinking abstinence from social media. Proceedings of the 26th ACM Conference on Hypertext & Social Media – HT ’15. https://doi.org/10.1145/2700171.2791247
8. Burton, S., Dadich, A., & Soboleva, A. (2013). Competing voices: Marketing and counter-marketing alcohol on Twitter. Journal of Nonprofit & Public Sector Marketing, 25(2), 186-209. https://doi.org/10.1080/10495142.2013.787836

Digitale blootstelling aan alcohol: de complexe relatie tussen sociale media en drinken door adolescenten

*Disclaimer: Houd er rekening mee dat delen van deze blog automatisch zijn vertaald.*

In de onderling verbonden wereld van vandaag zijn sociale media een integraal onderdeel geworden van het leven van adolescenten en bepalen ze hoe ze communiceren, met elkaar in contact komen en zelfs beslissingen nemen. Naast de vele voordelen is overmatig gebruik van sociale media echter ook vaak in verband gebracht met bepaalde negatieve resultaten, bijvoorbeeld een toename in alcoholgebruik. Hoe werkt dat?

Stel je dit eens voor: Een 17-jarig meisje zit op haar bed en scrollt door Instagram. Plotseling komt ze een post tegen van een klasgenoot die de vorige avond uitging met een mix van bier, wijn en cocktails op de achtergrond.   Na het zien hiervan krijgt ze zin om ook uit te gaan en te drinken. Ze sms’t haar vriendin om te vragen of ze mee wil gaan. Dezelfde avond gaan ze uit en posten ze hoe ze zijn gaan drinken op hun Instagram-verhaal.

Dit is geen ongewoon verschijnsel en er zijn veel verklaringen voor dit gedrag. Sociale mediaplatforms presenteren vaak een geïdealiseerde versie van de werkelijkheid, met posts en afbeeldingen waarop mensen te zien zijn die genieten van alcohol in verschillende sociale omgevingen¹. Het zien van deze afbeeldingen kan een gevoel van sociale druk creëren, waardoor mensen dit gedrag gaan imiteren om erbij te horen of om gezien te worden als sociaal wenselijker². De angst om iets te missen (FOMO) kan een belangrijke rol spelen, omdat mensen zich gedwongen kunnen voelen om deel te nemen aan soortgelijke activiteiten en alcohol te drinken om zich erbij te horen^3,4.

Tegelijkertijd zijn veel gebruikers van sociale media passieve gebruikers die inhoud consumeren in plaats van deze te plaatsen. Ook het zien van alcoholgerelateerde inhoud van niet-peers leidt tot dezelfde toename in potentieel alcoholgebruik. Vooral de prominente aanwezigheid van beïnvloeders, die laten zien dat ze overmatig drinken of die alcohol afschilderen als een integraal onderdeel van hun levensstijl, kan leiden tot meer alcoholgebruik en de normalisering ervan onder hun volgers, die deze inhoud met elkaar delen^5,6.

Hoewel het gebruik van sociale media geassocieerd kan worden met een toename in alcoholgebruik, is het belangrijk om te erkennen dat het ook positieve effecten kan hebben. De invloed van leeftijdsgenoten op sociale media hoeft niet te leiden tot een toename in alcoholgebruik. Integendeel, sociale media bieden de mogelijkheid om sociale gemeenschappen te ontwikkelen waarin onthouding van alcoholgebruik en steun wordt aangeboden⁷. Bovendien zijn veel beïnvloeders zich bewust van de impact die ze hebben op hun volgers. Daarom pleiten veel beïnvloeders voor bewustwording over verantwoorde alcoholconsumptie, delen ze educatieve content en bieden ze hulpbronnen voor mensen die worstelen met alcoholgerelateerde problemen. En hoewel meer gebruikers van sociale media interactie hebben met pro-alcoholcontent, worden progezondheidsboodschappen nog steeds gezien en kunnen ze een deel van de invloed van pro-alcoholcontent tegengaan⁸.                                          

In het algemeen kunnen er negatieve effecten zijn van sociale media op alcoholgebruik, maar initiatieven kunnen helpen bij het verspreiden van accurate informatie, strategieën voor schadebeperking promoten en verantwoorde drinkgewoonten aanmoedigen door positieve sociale normen te creëren waardoor ze ook leren hoe ze verantwoord kunnen drinken.

Deze blog is geschreven door Michelle Pingel (Research Master student Behavioural Science, Radboud Universiteit) voor RAD-blog, de blog over roken, alcohol, drugs en voeding.

Referenties

1. Ridout, B., Campbell, A., & Ellis, L. (2011). ‘Off your Face(book)’: Alcohol in online social identity construction and its relation to problem drinking in university students. Drug and Alcohol Review, 31(1), 20-26. https://doi.org/10.1111/j.1465-3362.2010.00277.x
2. Moreno, M. A., & Whitehill, J. M. (2014). Influence of Social Media on Alcohol Use in Adolescents and Young Adults. Alcohol research: current reviews, 36(1), 91–100.
3. Roberts, J. A., & David, M. E. (2019). The social media party: Fear of missing out (FoMO), social media intensity, connection, and well-being. International Journal of Human–Computer Interaction, 36(4), 386-392. https://doi.org/10.1080/10447318.2019.1646517
4. Riordan, B. C., Flett, J. A., Hunter, J. A., Scarf, D., & Conner, T. S. (2015). Fear of missing out (FoMO): The relationship between FoMO, alcohol use, and alcohol-related consequences in college students. Journal of Psychiatry and Brain Functions, 2(1), 9. https://doi.org/10.7243/2055-3447-2-9
5. Russell, A. M., Davis, R. E., Ortega, J. M., Colditz, J. B., Primack, B., & Barry, A. E. (2021). #Alcohol: Portrayals of alcohol in top videos on TikTok. Journal of Studies on Alcohol and Drugs, 82(5), 615-622. https://doi.org/10.15288/jsad.2021.82.615
6. Erevik, E. K., Torsheim, T., Vedaa, Ø., Andreassen, C. S., & Pallesen, S. (2017). Sharing of alcohol-related content on social networking sites: Frequency, content, and correlates. Journal of Studies on Alcohol and Drugs, 78(4), 608-616. https://doi.org/10.15288/jsad.2017.78.608
7. Tamersoy, A., De Choudhury, M., & Chau, D. H. (2015). Characterizing smoking and drinking abstinence from social media. Proceedings of the 26th ACM Conference on Hypertext & Social Media – HT ’15. https://doi.org/10.1145/2700171.2791247
8. Burton, S., Dadich, A., & Soboleva, A. (2013). Competing voices: Marketing and counter-marketing alcohol on Twitter. Journal of Nonprofit & Public Sector Marketing, 25(2), 186-209. https://doi.org/10.1080/10495142.2013.787836

English follows Dutch

Voor iemand met een verslaving in middelengebruik is het onwijs moeilijk om te stoppen. Het is daarom raadzaam om hierbij gespecialiseerde behandeling te raadplegen. Maar wat nog moeilijker kan zijn dan stoppen, is om daarna nooit meer te beginnen. Wanneer iemand opnieuw in oude patronen van gebruik belandt spreken we van een terugval in verslaving.

Het bestuderen van risicofactoren voor terugval is vanzelfsprekend hoogst relevant. Door mensen die wel en niet terugvallen met elkaar te vergelijken, weten we dat een terugval geassocieerd is aan een veelheid van biologische factoren (bv. de genen¹ of hersenen²), psychologische factoren (bv. copingstijl³) en sociale factoren (bv. burgerlijke staat⁴). Dit is maar een greep uit de bestudeerde risicofactoren – dit literatuur staat er bol van. Wat dit ons leert is, gebaseerd op kans, wie heeft wellicht meer risico op terugval. Natuurlijk is deze informatie extreem waardevol – het stelt verslavingszorg in staat om evidence-based beslissingen te nemen.

 Desalniettemin is het verre van eenvoudig om bevindingen van groepen patiënten terug te vertalen naar de individuele patiënt. Als dat wel zo was, dan zouden therapeuten aan het einde van een behandeling een checklist afwerken: de genen bestuderen, het brein scannen, vragenlijsten afnemen, burgerlijke staat navragen, etcetera. Dan, afhankelijk van hoe veel risicofactoren op de checklist zijn aangevinkt, zou de therapeut Jan kunnen vertellen dat hij een terugval zal krijgen en Sara dat ze nooit zal terugvallen. Jammer genoeg is het niet zo makkelijk. Zoals Burrhus Skinner ooit zei: “het lastigste onderwerp dat ooit aan de wetenschappelijk is onderworpen, is menselijk gedrag”. Dat geldt zeker ook voor precisie voorspellingen van terugval.

Zou het daarom niet cruciaal zijn om ons af te vragen – naast wie heeft een verhoogd risico – wanneer iemands risico op een terugval verhoogd is? Neem de film Flight als voorbeeld. Denzel Washington speelt een piloot die na een alcoholverslaving enkele maanden nuchter weet te blijven. Op een nacht verblijft hij in een hotel waar hij een volle minibar ontdekt (zie afbeelding). Het is niet de eerste keer dat hij alcohol ziet sinds hij niet meer drinkt, maar om de een of andere reden is dit het startsein om snel weer in oude excessieve drinkpatronen te vervallen. Waarom dit moment? Puur toeval of is het meer? Zijn er tijdspeficieke factoren die de voorwaarden scheppen? Als hij die minibar gisteren of vorige maand was tegengekomen, had dit dan ook een terugval betekend?

Wanneer iemand extra gevoelig is voor een terugval; dat is dé hamvraag! Maar hoe komt de wetenschap dichter bij een antwoord? We zijn als wetenschappers opgeleid om universele waarheden te zoeken in steekproeven van veel mensen. Van daaruit genereren we kennis om uiteindelijk individuen mee te helpen. Maar het kan ook andersom. Het individu (i.p.v. de groep) kan ook het startpunt zijn om die kennis te verwerven⁵. De uniciteit van het individu moet dan wel voorop staan. Dat kan door echt te luisteren naar iemands ervaringen en zijn/haar veranderproces echt onder de loep te nemen. Pas nadat we conclusies trekken voor één persoon doorgaan naar de volgende, om van daaruit te zoeken naar overeenkomsten tussen personen.

 Ik ben ervan overtuigd dat dit ons dichterbij het ‘live’ herkennen van terugval risico zal brengen. Dit zou ongekende mogelijkheden met zich meebrengen om persoonlijk en tijdig te kunnen interveniëren. Zover zijn we nog (lang) niet, maar we zijn wel verder dan de meesten wellicht denken. We hebben haalbare methoden om het individu intensief te volgen over tijd⁶. We hebben terugval-modellen die wie en wanneer integreren, met veelbelovende resultaten⁷. We hebben theorie die ons informeert over gepersonaliseerde waarschuwingssignalen voor betekenisvolle gedragsverandering op de korte termijn⁸. Wat nu nodig is, is het individu als startpunt nemen. Therapeuten doen dit al, maar de wetenschap gaat doorgaans (met goede reden) over de grote getalen. Als we willen weten wanneer er terugvalrisico bestaat, is er eerst grondig persoonsspecifiek onderzoek nodig.

Deze blog werd geschreven door Daan Hulsmans, Radboud Universiteit, voor RAD-blog, het blog over roken, alcohol, drugs en dieet.

Relapse scene uit Flight:

Referenties

1. Wojnar et al. (2009). https://doi.org/10.1111/j.1530-0277.2008.00886.x
2. Bach et al. (2019). https://doi.org/10.1111/adb.12571
3. Moore et al. (2014). https://doi.org/10.1037/a0034127
4. Walitzer & Dearing (2006). https://doi.org/10.1016/j.cpr.2005.11.003
5. Hekler et al. (2018). https://doi.org/10.1186/s12916-019-1366-x
6. Shiffman (2009). https://doi.org/10.1037/a0017074
7. Witkiewitz & Marlatt (2007). http://dx.doi.org/10.1016/j.cpr.2007.01.002
8. Olthof et al. (2023). https://doi.org/10.31234/osf.io/f68ej

Understanding addiction relapse: Let’s start with the individual

*Disclaimer: Please note that parts of this blog have been automatically translated.*

For someone suffering from substance use addiction it is an immense challenge to quit using. Receiving specialized treatment is often helpful. But what may even be harder than quitting is to then never start again. A relapse is when someone returns to previous levels of substance use dependence.

Studying risk factors for relapse is evidently relevant. By comparing those who relapse and those who do not, relapse has been associated with biological factors (e.g., genetic¹ or neurological structures²), psychological factors, (e.g., coping skills³), or social factors (e.g., marital status⁴). These are just some studied risk factors – the range is enormous. What they essentially convey is, based on chance, who may be at-risk to relapse. Of course this information is extremely informative – it enables evidence-based decisions about the broad contours of addiction after-care.

However, translating findings from groups of participants back to the individual patient is far from straightforward. If it were, then at discharge from the clinic, clinicians would go through their checklist: inspect the genes, scan the brain, administer surveys, check marital status, etcetera. Then, depending on how many ‘risk factor boxes’ are ticked, they could tell Jack that he will relapse and Mary that she will not. Unfortunately, it’s not that simple. Like Burrhus Skinner said: “the most difficult subject ever submitted to scientific analysis is human behavior”. This certainly applies precision prediction of relapse as well.

Therefore, in addition to asking who is at-risk, would it not be crucial to better understand when there is risk for relapse? I’ll use the movie Flight to illustrate. Denzel Washington plays a pilot with a history of alcohol dependence who has managed to stay sober for the past months. One night in a hotel he discovers a full minibar (see picture). It is not the first time he is around alcohol after his sobriety, but for some reason this is the moment he drinks again. From here on out he rapidly spirals back into his former excessive drinking patterns. Why that moment? Was it pure chance or did something set the stage for this old pattern to (re-)emerge then? Had he stumbled upon that minibar the day before, or a month ago, would this then too have meant relapse?

Asking when someone may be extra susceptible to relapse is thé million-dollar-question, but how should addiction science get close to an answer? In my opinion, we ought to look in ways counterintuitive to most scientists. We have been drilled to find the one explanation that fits all through big-data that reflect many people. From group-level findings we produce knowledge aimed to help the individual. But there’s another way. The individual (as opposed to the group) can also be the starting point to produce this knowledge⁵. But first, the unicity of each individual has to be appreciated by 1) really listening to the person’s experiences and 2) really looking what happens with that individual over time. After we’ve drawn conclusions for one person, we move on to the next, to eventually look for between-person (dis)similarities.

I believe this will bring us closer to eventually recognizing relapse risk ‘live’. That would enable preventive efforts tailored and timed to the individual. Although we’re not (nearly) there yet, I think we may be further than most of us realize. We have the methods to track individuals intensively over time⁶. We have relapse-models that integrate the who and when, with promising results⁷. We have theory that informs us about personalized signals preceding immediate behavioral change⁸. All it may now take is to take the individual as a starting point. Therapists already do this; but science is (for good reasons) about the large numbers. However, truly understanding when there is relapse-risk first requires rigorous person-specific research efforts.

This blog was written by Daan Hulsmans, Radboud University, for RAD-blog, the blog about smoking, alcohol, drugs and diet.

Relapse scene from Flight:

References

1. Wojnar et al. (2009). https://doi.org/10.1111/j.1530-0277.2008.00886.x
2. Bach et al. (2019). https://doi.org/10.1111/adb.12571
3. Moore et al. (2014). https://doi.org/10.1037/a0034127
4. Walitzer & Dearing (2006). https://doi.org/10.1016/j.cpr.2005.11.003
5. Hekler et al. (2018). https://doi.org/10.1186/s12916-019-1366-x
6. Shiffman (2009). https://doi.org/10.1037/a0017074
7. Witkiewitz & Marlatt (2007). http://dx.doi.org/10.1016/j.cpr.2007.01.002
8. Olthof et al. (2023). https://doi.org/10.31234/osf.io/f68ej

Do you want to read this blog in English? Now it is possible and very easy! On the top right of the website, you will see a small sign that says “Dutch”. Just click on it and switch from Dutch to English. Disclaimer: Please note that this blog is automatically translated.

Positieve psychologie is een tak van de psychologie die zich richt op het bestuderen van positieve ervaringen, eigenschappen en capaciteiten van mensen. Het doel van positieve psychologie is het bevorderen van een zinvol en bevredigend leven door het vaststellen van de sterke punten en vaardigheden van mensen. Positieve gezondheid is een bredere stroming die zich onder andere baseert op deze positieve psychologie en gaat uit van een brede definitie van gezondheid, waarbij een gezond en zinvol leven nagestreefd wordt. Dit in tegenstelling tot de huidige focus binnen de gezondheidszorg op het behandelen van ziekte. Zowel de positieve psychologie als positieve gezondheid hebben een zogenaamd “systemisch” perspectief, waarbij de mens wordt gezien in de context van sociaal-maatschappelijke relaties, zoals met familie, relaties met zorgverleners, contacten rondom werk ect.. De positieve gezondheidsbenadering gaat ervan uit dat iedereen in het systeem, zoals het individu zelf, zorgmedewerkers, betrokken (zorg) instanties, werkgevers en gemeenten bijdragen aan het bevorderen van gezondheid en niet afwachten totdat ziekte zich (opnieuw) ontwikkelt. Iedereen heeft hierin zijn of haar eigen verantwoordelijkheid. Men ondersteunt gezondheid als gemeenschap. Het benaderen van gezondheid vanuit de positieve psychologie en positieve gezondheid kan bijdragen aan een gezonde leefstijl (bijv. rondom voeding, middelengebruik, beweging, slaap en ontspanning), wat er voor zorgt dat we ons beter voelen en gezonder zijn. Investeringen die uitgaan van dit perspectief zijn kosten effectief gebleken omdat ziekte hiermee voorkomen kan worden.

Een concreet voorbeeld vanuit de positieve psychologie voor het bevorderen van een gezonde leefstijl is “strengths-based coaching”. Dit richt zich op het ontdekken en benutten van de sterke punten van een persoon. Door iemand bewust te maken van zijn/haar sterke punten en deze in te zetten bij het behalen van leefstijlveranderingen, kan dit bijdragen aan meer motivatie en succes. Een voorbeeld hiervan is het benutten van iemands nieuwsgierigheid bij het ontdekken van nieuwe gezonde voedingsmiddelen.

Een ander voorbeeld is het gebruik maken van positieve feedback en positieve bekrachtiging. Deze interventies richten zich op het geven van positieve feedback en beloning bij het behalen van doelen en het maken van gezonde keuzes. Door te focussen op wat goed gaat en dit te benadrukken, wordt de motivatie vergroot en kan het gevoel van eigenwaarde toenemen. Dit kan bijvoorbeeld door een beloning in te stellen bij het behalen van een bepaald aantal stappen per dag, of door momenten dat het tegen zit te zien als leermomenten.

In het geval van ingewikkeldere problemen, zoals bijvoorbeeld herstel na verslaving, kan ingezet worden op zingeving, betrokkenheid en sociale relaties, allen onderdeel van zowel de positieve psychologie als het positieve gezondheidsperspectief. Uitvinden wat een leven zonder middelengebruik zinvol maakt, waar je drijfveren liggen en welke relaties van betekenis zijn kunnen bijdragen aan een plezierig, zinvol leven zonder middelengebruik waardoor de kans op terugval kan afnemen.

Het onderzoek naar interventies op basis van positieve psychologie en positieve gezondheid met betrekking tot het bevorderen van een gezonde leefstijl staat nog in de kinderschoenen. Deze blog is dus niet bedoeld om een overzicht te geven van effectief bewezen interventies. Tegelijkertijd moet de potentie en belang van deze benadering niet worden onderschat. Een positieve kijk op gezondheid en leefstijl kan leefstijlverandering transformeren van ‘ik zou moeten’ naar ‘wat kan ik en wat vind ik leuk’. Dit maakt het leuk en uitdagend om met gezondheid en leefstijl bezig te zijn. Het draagt dan bij aan de persoonlijke ontwikkeling, groei en autonomie, kortom aan het leven van een zinvol leven.

Referenties

• Bohlmeijer, E. T., Bolier, L., & Walburg, J. A. (2013). Handboek positieve psychologie: theorie, onderzoek en toepassingen. Uitgeverij Boom.
• Krentzman, A. R. (2013). Review of the application of positive psychology to substance use, addiction, and recovery research. Psychology of addictive behaviors, 27(1), 151.
• Stone, B. M. (2022). A positive psychology framework for why people use substances: Implications for treatment. Frontiers in Psychology, 6176.

Bij het schrijven van deze blog is gebruik gemaakt van ChatGPT voor het creëren van een eerste aanzet van sommige alinea’s. De teksten geproduceerd door ChatGPT zijn bewerkt door de auteur en de inhoud van het eindproduct is overeenkomstig met de referenties zoals vermeld onderaan de blog.

Deze blog werd geschreven door dr. Maartje Luijten, Radboud Universiteit, voor RAD-blog, het blog over roken, alcohol, drugs en dieet.

Sugar rush is a term often used to describe a sudden euphoria and burst of energy after consuming sugary food or drinks. Many people believe that consuming sugar can provide an immediate boost to mood and cognitive performance.

Indeed, sweet taste elicits an immediate pleasant feeling as early as infancy (of humans and apes; 1). But is there really a sugar rush beyond tasting the sweetness? The latest meta-analysis (2) found that, across 20 randomized controlled trials^A, there were no effects of sugar on positive emotions on timeframes within or longer than an hour^B. Instead, sugar may bring a crash instead of a rush: higher levels of fatigue and less alertness were seen an hour after the consumption of sugar.

Emerging evidence suggests linkages between regularly high consumption of sugar and anxiety or depression (e.g., 3). A recent study that followed participants’ depressive symptoms and the sugar intake of thousands of adults for years further suggested that those who had a high intake of sugary food and drinks had an increased risk of developing depression (4). So, excessive sugar is not helpful to our mood^C either in the short term or long term.

“Well,” you may say, “but sugar rush does happen in me! I feel happy and energized with sweet snacks and drinks.” Indeed, the above results may not generalize to every single person: there are individual differences in metabolism and sensitivity to sugar. Additionally, in daily life, other factors may have probably contributed to the mood lift that you have experienced: other ingredients in snacks (e.g., cocoa, caffeine), the social presence of others, the sensory pleasure of drinking or chewing, and the fulfilment of expectations.

At the end of the day, it is fine to enjoy sugary food or drinks once in a while as part of a balanced diet. However, if your primary goal of sugar intake is mood uplift, for the sake of emotional health, it may be worth considering other ways to achieve this – say, a cup of hot and aromatic floral tea (it works without sugar!), a 5-minute stretching exercise, or a 2-minute pantry chat with colleagues if you’re in the office. Inspire others by commenting below to share YOUR favourite alternative!

This blog was written by Edmund Lo (PhD candidate Radboud University) for RAD-blog, the blog about smoking, alcohol, drugs and diet.

Footnote

A: Randomized controlled trial (RCT) is a form of study design that minimizes biases (e.g., participants’ age, gender, preference for sugar, etc). Therefore, one can better infer whether sugar affected emotions with results from RCT.

B: The missing effects after one hour of ingestion is counterevidence to the hypothesis that sugar intake lifts emotions by increasing the availability of serotonin (a neurotransmitter that influences emotions), because it typically takes more than an hour for serotonin levels to change after food intake.

C: Not to mention the impact of excessive sugar on physical health: it increases risks of obesity, diabetes, and cardiovascular disease (5).

References

1. Steiner, J. E., Glaser, D., Hawilo, M. E., & Berridge, K. C. (2001). Comparative expression of hedonic impact: affective reactions to taste by human infants and other primates. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 25(1), 53-74.
2. Mantantzis, K., Schlaghecken, F., Sünram-Lea, S. I., & Maylor, E. A. (2019). Sugar rush or sugar crash? A meta-analysis of carbohydrate effects on mood. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 101, 45-67.
3. Zhang, X., Huang, X., Xiao, Y., Jing, D., Huang, Y., Chen, L., … & Shen, M. (2019). Daily intake of soft drinks is associated with symptoms of anxiety and depression in Chinese adolescents. Public Health Nutrition, 22(14), 2553-2560.
4. Knüppel, A., Shipley, M. J., Llewellyn, C. H., & Brunner, E. J. (2017). Sugar intake from sweet food and beverages, common mental disorder and depression: prospective findings from the Whitehall II study. Scientific reports, 7(1), 1-10.
5. Malik, V. S., Popkin, B. M., Bray, G. A., Després, J. P., & Hu, F. B. (2010). Sugar-sweetened beverages, obesity, type 2 diabetes mellitus, and cardiovascular disease risk. Circulation, 121(11), 1356-1364.

High- of low-voelen met suiker: hoe beïnvloedt suikerhoudend eten of drinken onze emoties?

*Disclaimer: Houd er rekening mee dat delen van deze blog automatisch zijn vertaald.*

Sugar Rush is een term die vaak wordt gebruikt om een plotselinge euforie en energie-uitbarsting te beschrijven na het nuttigen van suikerhoudende voedingsmiddelen of dranken. Veel mensen geloven dat de consumptie van suiker de stemming en de cognitieve prestaties onmiddellijk kan verbeteren.

De zoete smaak lokt inderdaad al in de kindertijd een onmiddellijk aangenaam gevoel uit (bij mensen en apen; 1). Maar is er werkelijk sprake van een suikerroes na het proeven van de zoetheid? Uit de meest recente meta-analyse (2) blijkt dat in 20 gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken^A, suiker geen effect heeft op positieve emoties op termijnen binnen of langer dan een uur^B. In plaats daarvan kan suiker een crash brengen in plaats van een rush: hogere niveaus van vermoeidheid en minder alertheid werden gezien in een uur na de consumptie van suiker.

Er zijn steeds meer aanwijzingen voor verbanden tussen regelmatige hoge suikerconsumptie en angst of depressie (bv. 3). Een recente studie waarin de depressieve symptomen van deelnemers en de suikerinname van duizenden volwassenen jarenlang werden gevolgd, suggereerde verder dat degenen met een hoge inname van suikerhoudende voedingsmiddelen en dranken een verhoogd risico hadden om een depressie te ontwikkelen (4). Te veel suiker is dus noch op korte noch op lange termijn bevorderlijk voor ons humeur^C.

“Nou,” zegt u misschien, “maar een sugar rush komt bij mij wel voor! Ik voel me blij en energiek met zoete snacks en drankjes.” De bovenstaande resultaten gelden inderdaad niet voor iedereen: er zijn individuele verschillen in metabolisme en gevoeligheid voor suiker. Bovendien kunnen in het dagelijkse leven andere factoren hebben bijgedragen tot de stemmingsverhoging die u hebt ervaren: andere ingrediënten in snacks (bv. cacao, cafeïne), sociale aanwezigheid van anderen, zintuiglijk genot van drinken of kauwen, en de vervulling van verwachtingen.

Uiteindelijk is het prima om af en toe te genieten van suikerhoudende voedingsmiddelen of dranken als onderdeel van een evenwichtige voeding. Maar als je primaire doel van suikerinname een verbetering van de stemming is, met het oog op je emotionele gezondheid, kan het de moeite waard zijn om andere manieren te overwegen om dit te bereiken – bijvoorbeeld een kopje hete en aromatische bloementhee (het werkt zonder suiker!), een 5 minuten durende rekoefening, of een 2 minuten durend praatje met collega’s als je op kantoor bent. Inspireer anderen door hieronder in een reactie JOUW favoriete alternatief te delen!

Deze blog is geschreven door Edmund Lo (PhD kandidaat Radboud Universiteit) voor RAD-blog, de blog over roken, alcohol, drugs en dieet.

Voetnoot

A: Gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek (RCT) is een vorm van onderzoeksopzet die vertekeningen minimaliseert (bv. leeftijd, geslacht, voorkeur voor suiker, enz. van de deelnemers). Daarom kan men beter afleiden of suiker emoties beïnvloedde met resultaten van RCT.

B: Het ontbreken van effecten na één uur inname is een tegenbewijs voor de hypothese dat suikerinname emoties verhoogt door de beschikbaarheid van serotonine (een neurotransmitter die emoties beïnvloedt) te verhogen, omdat het gewoonlijk meer dan een uur duurt voordat de serotonineniveaus veranderen na voedselinname.

C: Om nog maar te zwijgen van de gevolgen van een teveel aan suiker voor de lichamelijke gezondheid: het verhoogt het risico op zwaarlijvigheid, diabetes en hart- en vaatziekten (5).

*Do you want to read this blog in English? Now it is possible and very easy! On the top right of the website, you will see a small sign that says “Dutch”. Just click on it and switch from Dutch to English. Disclaimer: Please note that this blog is automatically translated.*

Bij een verslaving heb je geen controle meer over je gebruik van middelen. Je wil bijvoorbeeld stoppen met gebruiken, maar dat lukt steeds maar niet. Je kunt verslaafd zijn aan middelen zoals alcohol, drugs, maar bijvoorbeeld ook aan gokken of gamen. Bij verslaving aan middelen spreken we tegenwoordig vooral in termen van ‘stoornis in middelengebruik’, bijvoorbeeld ‘stoornis in het gebruik van alcohol’. Deze stoornissen ontstaan vaak geleidelijk, dit kan binnen maanden zijn, maar duurt vaak jaren. Een stoornis in middelengebruik ontwikkelt zich in drie fases, die hieronder beschreven zullen worden.

Fase 1: Positieve bekrachtigingsfase

De eerste periode van gebruik staat vaak in het teken van de plezierige effecten van het middel. Mensen voelen zich bijvoorbeeld ontspannen of ervaren juist heel veel energie. Vrijwel alle middelen die verslavend zijn werken in op het beloningsysteem in het brein, specifiek het dopaminesysteem. Dopamine is een belangrijke neurotransmitter die vrijkomt bij alles wat leuk is in het leven, zoals eten, sociaal contact en seks. Dit is wat deze activiteiten belonend maakt, wat natuurlijk belangrijk is voor de overleving van de mens. Verslavende middelen zorgen echter voor een veel hogere beloning na gebruik dan deze activiteiten. Hierdoor kunnen de hersenen onderbewust het middelengebruik als belangrijk gaan bestempelen. Doordat het brein het middel belangrijk is gaan vinden kan het voorkomen dat men steeds vaker wil gaan gebruiken. Aanvullend hierop kan het voorkomen dat zodra men het middel ziet trek krijg om te gebruiken. Deze manier van gebruik is nog niet problematisch en bij de meeste mensen blijft het hierbij.

Fase 2: Controleverlies fase

In de tweede fase wordt het brein steeds minder gevoelig voor de effecten van het middel, een verschijnsel bekend als gewenning. Hierdoor hebben mensen meer nodig om hetzelfde effect van het middel te ervaren. Daarbij gaat het brein zich ook meer compenseren voor de effecten van gebruik. Als een middel bijvoorbeeld heel ontspannend werkt, gaat brein meer activerende stoffen aanmaken als het denkt dat er middelen aankomen. Hierdoor kunnen mensen zich wat onrustig gaan voelen als ze niet gebruiken. Mensen hebben vaak niet of heel beperkt in de gate dat dit proces plaatsvindt. Mensen gebruiken op dit moment niet meer enkel voor hun plezier maar om zich even ‘gewoon of normaal’ te voelen. Hier is dus een duidelijk verschuiving van motivatie ten opzichte van de eerste fase aan het ontstaan. Het brein moet vaker middelen hebben om in balans te blijven. Het gebruik kan op deze manier meer onderdeel gaan uitmaken van het dagelijks leven en routine begint te worden. Daarnaast zullen ook steeds meer dingen in het leven trek oproepen, waar dat eerst misschien het middel zelf was of de plek waar je altijd gebruikte, kunnen dat nu ook bepaalde emoties zijn, bepaalde voorwerpen of plaatsen zijn die je brein met het middel is gaan associëren. Hierdoor kan vaker controleverlies optreden, je hebt het middel steeds vaker nodig om je normaal te voelen en meer en meer dingen in het leven roepen trek op naar het middel.

Fase 3: Negatieve bekrachtigingsfase

Het controleverlies wordt vaak pas echt duidelijk zichtbaar in de derde fase. Het middelengebruik wordt steeds dominanter. Hierdoor worden andere, voorheen belangrijke, zaken minder belangrijk. Mensen gaan bijvoorbeeld minder vaak naar hun werk of zijn tijdens hun werk onder invloed. Men gaat zich meer afzonderen en vaker afspraken met anderen afzeggen. Ook kan er meer persoonlijke verwaarlozing plaats gaan vinden, men gaat minder eten, bewegen en de zelfzorg wordt ook minder. Dit zijn allemaal signalen dat het middelengebruik dusdanig belangrijk is geworden dat andere zaken daarvoor moeten wijken. Daarnaast is gebruik van het middel routinematig geworden, dat waar gebruik eerst onderdeel was van het leven, het nu zo is dat het leven om het gebruik heen wordt geleefd. Het beloningsysteem is heel de dag bezig met gebruik en constant gefocust waar en hoe gebruikt kan worden. Dit is deels een onbewust proces, dit deel van het brein krijgt echter wel steeds meer de overhand. Het meer rationele deel van het brein, dat plannen voor de  toekomst maakt wordt daarentegen zwakker. Hierdoor kunnen mensen zich vaak voornemen niet te gaan gebruiken, maar daar toch steeds niet in slagen. Dit maakt het voor mensen vaak ingewikkeld, enerzijds willen ze enerzijds niet meer gebruiken (het rationele deel), maar heeft het irrationele deel (het beloningssysteem) anderzijds dusdanig sterk de overhand dat er automatisch gebruikt wordt als er middelen in de buurt zijn. Willen en kunnen zijn niet meer met elkaar in evenwicht. Dit zorgt in veel gevallen voor veel schaamte en zelfstigma, hierdoor vinden mensen het vaak eng om hulp te vragen omdat ze bang zijn afgewezen te worden. Gebruik is in deze fase niet meer echt plezierig maar steeds meer om de dag door te komen/te kunnen slapen, gebruik staat hierbij nu vooral in teken om geen onthouding te hebben. Dit maakt verslaving zo hardnekkig, reflexmatig gebruik gecombineerd met minder goed kunnen nadenken door de effecten van het middel/slaapproblemen en de grote schaamte die mensen ervaren om hulp te vragen.

Deze blog werd geschreven door Harmen Beurmanjer (Radboud Universiteit) voor RAD-blog, het blog over roken, alcohol, drugs en dieet.

Het bovenstaande stuk is een samenvatting van de onderstaande artikelen:

• Compton WM, Wargo EM, Volkow ND. (2022) Neuropsychiatric Model of Addiction Simplified. Psychiatr Clin North Am. 45(3):321-334.
• Volkow ND, Koob GF, McLellan AT. (2016) Neurobiologic Advances from the Brain Disease Model of Addiction. N Engl J Med. 374(4):363-71.

Een visuele animatie van dit proces: https://www.youtube.com/watch?v=HUngLgGRJpo&t

Meer lezen over hoe verslaving zich in het brein ontwikkeld?

• Volkow ND, Michaelides M, Baler R. (2019) The Neuroscience of Drug Reward and Addiction. Physiol Rev. 1;99(4):2115-2140.
• Volkow ND, Morales M. (2015) The Brain on Drugs: From Reward to Addiction. Cell.